De WGBO - DSpace at Open Universiteit

een interne richtlijn voor artsen in geval van actieve levensbeëindiging van pasgeborenen
met ernstige aandoeningen. Deze richtlijn, het ‘Gronings protocol’, ontstond in 2004; het
Openbaar Ministerie Groningen is bij het opstellen van dit protocol betrokken geweest 122 .
Het protocol gaat uit van de zorgvuldigheidseisen die reeds in het NVK rapport Doen of
laten? genoemd werden: diagnose en prognose van het kind zijn vastgesteld; er is sprake
van ondraaglijk en uitzichtloos lijden; er wordt tenminste één onafhankelijk collega geconsulteerd;
de ouders stemmen uitdrukkelijk met de levensbeëindiging in; de levensbeeindiging
wordt zorgvuldig uitgevoerd. Het protocol gaat echter verder, doordat het artsen
nauwkeurig de te volgen procedure voorschrijft aan de hand van een reeks aandachtspunten
ten aanzien van het gehele besluitvormingsproces, de verslaglegging, de
uitvoering van de levensbeëindiging, de begeleiding van en de nazorg voor de ouders en
de melding aan de gemeentelijk lijkschouwer.
De bekendmaking van het Gronings protocol veroorzaakte internationaal nogal wat ophef
en verontruste reacties. 123 Het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde
beschouwde het Gronings protocol echter als een belangrijk en zorgvuldig
opgesteld document om het levensbeëindigend handelen van artsen bij pasgeborenen te
toetsen. In 2005 werd het Gronings protocol door de algemene ledenvergadering van de
Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde als landelijk protocol overgenomen. 124
Eindelijk een centrale deskundigencommissie
Eind november 2005 zonden de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
en de Minister van Justitie een brief aan de Tweede Kamer met het voorstel een centrale
deskundigencommissie in te stellen voor de toetsing van gemelde gevallen van levensbeeindiging
bij pasgeborenen die uitzichtloos en ondraaglijk lijden. De bedoeling is dat dat
deze deskundigencommissie tevens toetsend gaan optreden in gemelde gevallen van late
zwangerschapsafbrekingen. 125
In het voorstel wordt uitvoerig ingegaan op de toetsingsprocedure, de zorgvuldigheidsnormen
en de samenstelling en werkwijze van de commissie. Uitgangspunt is dat de
strafbaarheid van beide vormen van levensbeëindiging zonder verzoek blijft bestaan. In
geval van levensbeëindigend handelen bij een pasgeborene dient de arts geen verklaring
van natuurlijk overlijden op te maken, maar de levensbeëindiging te melden bij de gemeentelijke
lijkschouwer. Deze zendt de door de arts te verstrekken documentatie dan
niet meer rechtstreeks naar de Officier van Justitie, maar naar de centrale deskundigencommissie.
De commissie wordt samengesteld uit vijf leden: een voorzitter/jurist, drie
artsen, elk uit een ander op kindergeneeskunde gericht specialisme, en een ethicus. De
122 Voor dit Gronings protocol zie: Beatrix Kinderkliniek Groningen: Interne richtlijn actieve levensbeëindiging
van de neonaat met een ernstige aandoening, Groningen, 2004. Zie ook: A.A.E. Verhagen, P.J.J.
Sauer, The Groningen protocol, Euthanasia in severely ill newborns, New England Journal of Medicine,
2005, 352, p. 959-962.
123 Zie bijvoorbeeld: E. Sgreccia, L’eutanasia in Olanda, anche per i bambini !, L’Osservatore Romano, 3
settembre 2004. Sgreccia blijkt overigens niet goed geïnformeerd: hij beweert in dit artikel ten onrechte dat
het Gronings protocol ook op oudere kinderen tot 12 jaar van toepassing is, en niet alleen op pasgeborenen.
124 Gronings protocol nu landelijk, Medisch Contact 60, 2005, nr. 27/28, p. 1149.
125 Tweede Kamer 2005-2006, 30 300, XVI, nr. 90. De volledige tekst van deze brief is – als bijlage 7 –
opgenomen in J. Legemaate, o.c. 2006 (Medisch handelen), p. 145-154. In deze scriptie wordt niet nader
ingegaan op de problematiek van de late zwangerschapsafbreking. Zie daarvoor bijv.: J. Legemaate, o.c.
2006 (Medisch handelen), p. 40-42.
35