De WGBO - DSpace at Open Universiteit

Uit hetgeen in de voorafgaande hoofdstukken besproken is, blijkt dat levensbeëindigend
handelen bij ernstig zieke kinderen die ouder zijn dan pasgeboren, maar jonger dan 12
jaar, tot op heden niet inhoudelijk getoetst kan worden: niet door de regionale toetsingscommisies
van de WTL, want deze patiënten worden alle wilsonbekwaam geacht en te
jong om een rechtsgeldig verzoek tot euthanasie te doen. De WTL is pas van toepassing
op patiënten vanaf 12 jaar. Aan de andere kant zijn ze weer te oud om binnen het taakgebied
van de nieuw-ingestelde Commissie Hubben te vallen; deze oordeelt slechts over
gemelde gevallen van levensbeëindiging bij pasgeborenen en over late zwangerschapsafbrekingen.
Levensbeëindiging bij kinderen jonger dan 12 jaar, met uitzondering dus van pasgeborenen,
dient als levensbeëindiging zonder verzoek nog steeds via de gemeentelijk lijkschouwer
aan het Openbaar Ministerie gemeld te worden, in het kader van de meldingspocedure
voor levensbeëindiging zonder verzoek van 1994. De levensbeëindiging wordt
dan door het Openbaar Ministerie alleen procedureel getoetst.
Eerder is al duidelijk geworden dat de meldingsbereidheid bij artsen ingeval van levensbeëindiging
zonder verzoek uit angst voor strafvervolging zeer gering is.
Mogelijke oplossingen
Hieronder wil ik in het kort twee opties bespreken voor verbetering in de hier gesignaleerde
problematiek bij de toetsing van levensbeëindiging bij kinderen tussen pasgeboren
en 12 jaar. Hierbij moet meteen aangetekend worden dat de eerste optie slechts voor een
klein aantal kinderen uit deze leeftijdsgroep zou gelden. De tweede optie zou de gehele
leeftijdsgroep in kwestie omvatten en heeft dus alleen daarom al mijn voorkeur.
Optie I: Wijziging van de WTL: het loslaten van de minimum-leeftijdsgrens van 12 jaar.
In hoofdstuk 3 is aangegeven dat de absolute leeftijdsgrens van 12 jaar in de WTL wel als
een knelpunt wordt beschouwd. Het komt voor dat ernstig zieke kinderen die jonger zijn
dan 12 jaar toch een scherp inzicht hebben in hun situatie en ondanks hun jonge leeftijd
de reikwijdte van een verzoek tot levensbeëindiging kunnen overzien. Zoals bijvoorbeeld
de 11-jarige patiënt in de eerder genoemde, door Van de Wal en Van der Maas beschreven,
casus. 133 Door Leenen is het knelpunt treffend geformuleerd: “…het is niet goed in
te zien dat een minderjarige zou moeten doorlijden in een uitzichtloze situatie waar aan
een verzoek van een meerderjarige om euthanasie gevolg zou worden gegeven”. 134 De
Gezondheidsraad was van mening dat überhaupt geen leeftijdsgrens voor levensbeëindiging
op verzoek zou moeten worden gesteld 135 .
Een van de conclusies uit het evaluatie-onderzoek van Van der Wal en Van der Maas
uit 2003 was dat de in de WTL gehanteerde leeftijdsgrens van 12 jaar door veel kinderartsen
als arbitrair gezien wordt. Daarentegen noemt Vrakking de leeftijdsgrens in de
133 Zie voor deze casus hoofdstuk 3, paragraaf ‘Een voorbeeld van een grensgeval’ op p. 19-20.
134 H.J.J. Leenen, Commentaar bij het voorstel Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding,
Tijdschrift voor Gezondheidsrecht 23, 1999, p. 488.
135 Gezondheidsraad, o.c. 1987, p. 23. Zie ook H.J.J. Leenen, o.c. 1994, p. 272-273.
38