Voolopig ontwerp ABEN april 2011 - Gemeente Dordrecht

hoogspanningsmast
kleine zilverreiger (fotograaf RVE)
grauwe kiekendief
referentie Noorderdiepzone (BuWa)
30
in het gebied met name ‘s nachts wordt gewaarborgd. Deels zal dit vanzelf gaan, doordat
recreatie in hoofdzaak overdag plaatsvindt en het verkeer ‘s nachts een stuk minder
intensief is. Recreatie- en natuurgebieden zijn ‘s nachts afgesloten, zoals gebruikelijk in
Nederland, maar duidelijke borden en handhaving zijn zo dicht bij de stad nodig. Uit de
meest kwetsbare gedeelten van het gebied (de natuurkernen) moet recreatie geheel
worden geweerd. Recreatie, vooral met honden en kano’s, werkt namelijk zeer verstorend
voor vogels en zoogdieren.
Voor veel soorten moerasvogels geldt dat moerasgebieden een minimale omvang dienen
te hebben om één of meerdere broedparen te kunnen herbergen. Per soort kunnen
de eisen verschillen. De grote karekiet heeft waterriet nodig, terwijl voor de roerdomp
vooral randlengte in de vorm van sloten belangrijk is. Moeras is echter een dynamisch
landschapstype dat gekenmerkt wordt door onder andere verschillen in waterstandsverloop
tussen jaren. Dit betekent dat bij de inrichting van moerasgebieden grotere
eenheden moeten worden nagestreefd om ruimte te bieden voor veranderlijke processen.
Daarnaast is het voor broedvogels van groot belang dat de gebieden waarin
ze voorkomen geïsoleerd liggen ten opzichte van het “vaste land”. De meeste soorten
moerasvogels broeden op de grond of laag in de vegetatie en zijn daardoor kwetsbaar
voor grondpredatoren. Moerasvogels komen dan ook vooral voor in gebieden die ontoegankelijk
zijn voor grondpredatoren, zoals natte rietlanden, eilanden in open water
of ondoordringbaar moerasbos. Bij de inrichting is dit meegenomen; door peilopzet en/
of strategische afgraving worden gebieden moeilijker bereikbaar gemaakt.
Moerasvogels en recreatie
Tussen de verschillende soorten moerasvogels zijn ook duidelijke verschillen in de gevoeligheid
voor recreatieve verstoring. Hierbij geldt dat hoe voorspelbaarder de verstoringsbron
is des te geringer is kans op verstoring. Een fietser op een fietspad levert
veel minder verstoring op dan een kano op het water. Daarnaast is het habitat waar
de soort voorkomt ook belangrijk. Verborgen levende soorten hebben een beduidend
kleinere verstoringsafstand dan soorten die in een meer open habitat leven. Soorten als
grote zilverreiger, purperreiger, roerdomp en lepelaar hebben in open gebieden een
verstoringsafstand van 100-300 m, terwijl kleinere rietvogels een verstoringsafstand van
enkele tientallen meters hebben (Krijgsveld et al. 2008). In gebieden met een gesloten
rietvegetatie is de verstoringsafstand kleiner. Voor de vestiging van verstoringsgevoelige
moerasvogels geldt dan ook dat deelgebieden van voldoende omvang afgesloten
moeten zijn voor recreatie om voldoende rust te kunnen bieden. Hierbij moet niet ingezet
worden op de minimaal benodigde oppervlakte maar juist enige speelruimte
nagestreefd worden, zodat het voor de vogels mogelijk is de meest gunstige plek te
kiezen. Voor de wat gevoeliger soorten geldt ook in een besloten landschap (gesloten
rietvegetatie) een minimale verstoringsafstand voor de grotere soorten van minimaal 50
m, zodat een gebied minstens 200 meter breed moet zijn om van betekenis te zijn voor
deze soorten. Voor een soort als de roerdomp geldt dat een oppervlakte van minstens
25 ha nodig is, terwijl een grote karekiet een oppervlakte van 1 ha geschikt habitat nodig
heeft en een kolonie baardmannetjes een oppervlakte van ongeveer 25 ha (Verbeek
& Van der Winden 2009). Aangezien de verschillende soorten verschillende habitateisen
stellen moet voor rustgebieden, waar verschillende moerasvogels met hoge eisen kunnen
voorkomen, gedacht worden aan afgesloten gebieden met een oppervlakte van
minstens 25-50 ha.
BWZ Ingenieurs , 11 februari 2011