Gemeentelijk gezondheidsbeleid met participatie van ... - Nigz

Samenvatting
GGD Nederland heeft met steun van het ministerie van VWS, laten inventariseren wat goede
voorbeelden waren van gemeentelijk gezondheidsbeleid waarbij (groepen van) allochtonen
uitdrukkelijk bij de beleidsvorming waren betrokken. Het doel was om goede voorbeelden te
inventariseren zodat deze verder verspreid zouden kunnen worden. Uit de inventarisatie
blijkt echter dat er weinig voorbeelden van beleidsvorming met participatie van allochtonen
zijn te vinden. Er lopen wel veel projecten, maar daar zit weinig continuïteit in. Allochtonen
zijn daarbij vooral individueel betrokken bij de uitvoeringsfase, als voorlichters en (natuurlijk)
als doelgroep.
Om toch een aantal interessante beleidsprocessen te kunnen beschrijven, is ervoor gekozen
om naast de fasen van inventariseren en prioriteren ook de fasen van uitvoeren en evalueren
mee te nemen in het onderzoek. Daarnaast is besloten om de projecten die werden
gevonden in de inventarisatie, op te nemen in een bijlage bij dit rapport, zodat die
voorbeelden wel verder verspreid worden.
Het is van belang om bij gemeentelijk gezondheidsbeleid (groepen van) allochtonen te laten
participeren. Allereerst omdat allochtonen daarmee zelf kunnen aangeven waar voor hun de
problemen in de openbare gezondheidszorg liggen. Deze zijn vaak verschillend van de
autochtone bevolking, enerzijds omdat andere ziekten kunnen spelen, anderzijds om het
contact met (preventieve en curatieve) zorg anders kan zijn. Een tweede reden is dat
participatie ook meer greep geeft op de factoren die van invloed zijn op de gezondheid en
dat levert ook een betere gezondheid op.
Dat er zo weinig voorbeelden zijn gevonden van gezondheidsbeleid waarbij allochtonen
betrokken zijn, wordt door gemeenten verklaard met de argumentatie dat gezondheidsbeleid
niet hoog op de agenda staat, waardoor er weinig ruimte is voor specifieke inspanningen.
Dat er daarbinnen ook nog weinig aandacht is voor de problematiek van allochtonen komt
onder andere doordat er weinig bekend is over de noodzaak daartoe: er is lokaal vrij weinig
bekend over wat de gezondheidsproblemen van allochtonen zijn en de groepen allochtonen
worden zelf ook weinig gevraagd om die aan te geven. Allochtonen zijn op dit onderwerp ook
nog nauwelijks georganiseerd. Datzelfde geldt ook voor de inbreng van allochtonen in de
curatieve zorg, bijvoorbeeld via patiëntenplatforms. Natuurlijk zijn er uitzonderingen op deze
situaties, en die zijn ook in het rapport beschreven.
Veel projecten die zijn geïnventariseerd, zijn gestart door de GGD. De politieke
betrokkenheid bij deze projecten is gering, waardoor er vaak na de projectperiode geen
structurele financiering voor komt. Dit betekent ook dat de allochtone medewerkers aan deze
projecten meestal op een tijdelijke basis werken, waardoor er ook in personele zin weinig
continuïteit is.
De conclusie uit dit rapport is dat het nu niet mogelijk is om een implementatieproject te
starten voor het verspreiden van goede voorbeelden van beleidsparticipatie van allochtonen
bij gemeentelijk gezondheidsbeleid. Uit het rapport volgt dat er eerst een aantal voorwaarden
moet worden gecreëerd om ervoor te zorgen dat er niet slechts weer een aantal projecten
worden uitgevoerd:
- Etniciteit zou meer meegenomen moeten worden in de (epidemiologische)
onderzoeken, net zo basaal als leeftijd en geslacht. Dat gebeurt nu al op een aantal
plekken, maar door geringe aantallen en/of hoge non-respons onder allochtonen
levert dat nog te weinig informatie op. Voor het verbeteren van de inbreng van
allochtonen bij de epidemiologische onderzoeken kan worden aangehaakt bij de
Inventarisatie gemeentelijk gezondheidsbeleid en allochtonen
3