Gemeentelijk gezondheidsbeleid met participatie van ... - Nigz

Hoofdstuk 1: Inleiding
In november 2002 hebben GGD Nederland en TNO Preventie en Gezondheid, met steun
van het ministerie van VWS, onderzoeksbureau Van Wieringen en Thomas gevraagd om
een inventarisatie te maken van voorbeelden van (gemeentelijk) gezondheidsbeleid waarbij
allochtonen nadrukkelijk betrokken zijn om zo de vraag/ behoefte van allochtonen te
verhelderen.
Deze inventarisatie vormt een eerste fase in een groter project, waarvan het uiteindelijk doel
is de aanpak van Sociaal-economische gezondheidsverschillen (SEGV) op lokaal niveau te
verbeteren. Een groot deel van de allochtonen behoort tot de lage SES-groepen (lage
sociaal-economische status). Om de inzet van de openbare gezondheidszorg bij het
terugdringen van de gezondheidsproblemen bij allochtonen te versterken, is het streven om
gemeenten, GGD’en en allochtone inwoners te ondersteunen bij het samenwerken aan
gezondheidsbeleid en het terugdringen van SEGV-verschillen.
Teneinde deze inventarisatie in een contextueel kader te plaatsen volgen hieronder eerst
een korte discussie:
1) Is specifiek gezondheidsbeleid voor allochtonen noodzakelijk, en
2) Is participatie van allochtonen bij de beleidsvoorbereiding en uitvoering nodig.
1.1 Is specifiek gezondheidsbeleid voor allochtonen noodzakelijk?
In de gezondheidszorg vindt geen systematische registratie naar etniciteit plaats, waardoor
de kennis over de gezondheidstoestand van allochtonen gebaseerd is op onderzoeken die
naar plaats, tijd en populatie beperkt zijn en niet duidelijk is in hoeverre de gegevens
representatief zijn voor de gehele allochtone populatie. De kennis over de
gezondheidstoestand van allochtone groepen is dus maar beperkt. In bijlage 1 is een kort
overzicht gegeven van de gezondheidssituatie van allochtonen in vergelijking met
autochtonen in Nederland. Daaruit blijkt dat een aantal gezondheidsproblemen meer
voorkomen bij allochtonen, onder meer diabetes bij volwassenen en kindersterfte, en dat
allochtonen minder gebruik lijken te maken van thuiszorg en van preventieve zorg. Bij
allochtone meisjes en vrouwen komen meer suïcide en abortussen voor en lijkt meer
baarmoederhalskanker voor te komen. Er zijn bij alle gezondheidsproblemen overigens
duidelijke verschillen tussen de groepen allochtonen.
Bij interpretatie van de beschikbare gegevens moet ook rekening gehouden worden met het
bestaan van sociaal-economische gezondheidsverschillen. Relatief veel allochtonen maken
deel uit van de bevolkingsgroep met een lage sociaal-economische status (ses) op grond
waarvan voor deze groep ook een lagere gezondheidsstatus verwacht kan worden. Toch
kunnen de gezondheidsverschillen tussen autochtonen en allochtonen niet geheel verklaard
worden uit de verschillende sociaal-economische opbouw van deze twee bevolkingsgroepen.
Er blijkt een aantal gezondheidsproblemen te zijn dat vaker voorkomt bij bepaalde allochtone
groepen zonder lage ses (bijvoorbeeld diabetes bij Hindoestanen) en allochtonen blijken in
het algemeen minder goed in staat om de juiste weg te vinden in de Nederlandse
gezondheidszorg. Ook is preventieve gezondheidszorg in veel van de landen van herkomst
een relatief onbekend fenomeen. Men gaat naar de dokter als er een gezondheidsprobleem
is en verwacht dat de dokter dit probleem oplost door middel van medicatie of medische
ingreep. Een uitzondering hierop vormt de deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma dat
ook onder allochtone kinderen een groot bereik heeft.
Inventarisatie gemeentelijk gezondheidsbeleid en allochtonen
5