C.M.C.-Melk Unie 25 jr. - Zuivelhistorie Nederland

De vraag is, of het zuiveloverschot, dat de E.E.G. van de zes nog voor een aantal jaren blijft
belasten, kan worden weggenomen door toetreding van Engeland. De Engelse import van ca.
450.000 ton boter in 1968 biedt voor het E.E.G. overschot mogelijk nieuwe afzetkansen. Deze
nieuwe mogelijkheden moeten echter met een beperkt optimisme worden beschouwd, omdat
met Engeland ook Denemarken en Ierland tot de E.E.G. zullen toetreden. Deze landen met
een zeer groot zuivelpotentieel zullen vermoedelijk in het kader van de E.E.G.-landbouwpolitiek
hun melkproduktie uitbreiden. Horring meent zelfs dat door de groei van de melkproduktie
in deze landen en in Engeland alsmede door de daling van het boterverbruik in Engeland
als gevolg van hogere E.E.G.-prijzen de grotere exportkansen voor de zes waarschijnlijk een
'fata morgana' zijn 6 ). Het lijkt dan ook dat de toetreding van Engeland, Denemarken en Ierland
tot de E.E.G. het overschotprobleem niet zal oplossen.
invloed op het prijsbeleid
Strukturele overschotten vormen een belemmering voor de beloning van een doelmatig
marktbeleid van de zuivelonderneming. Echter, zonder deze beloning ontbreekt een belangrijke
prikkel tot verbetering van dit marktbeleid. Vermoedelijk zal het dus ook in de naaste toekomst
moeilijk blijven om een goede prijs voor zuivelprodukten te bewerkstelligen. Prijskonkurrentie
is dan ook een weinig aantrekkelijk kommercieel instrument voor de zuivelindustrie.
Om de nadelige gevolgen van deze soms noodzakelijke prijskonkurrentie tot een minimum te
beperken, lijkt grotere samenwerking tussen de nederlandse zuivelondernemingen en handel
gewenst. Dit geldt met name bij de export.
toekomstige ontwikkelingen van de vraag
Ook over het toekomstig verbruik van zuivelprodukten in Nederland bestaat een aantal voorspellingen.
Het verbruik van konsumpliemelk zal volgens het Landbouw Economisch Instituut
verder dalen tot 102 kg per hoofd in 1975, terwijl voor koffiemelk een groei tot 12,7 kg
per hoofd wordt verwacht. Volgens het Centraal Plan Bureau zal het verbruik per hoofd van
melkprodukten (exklusief koffiemelk) in de periode 1968-1973 met 25% stijgen. Voor boter
wordt het verbruik per hoofd in Nederland in 1975 geschat op 3,3 kg door het Produktschap
voor Zuivel en op 3,2 kg door het Landbouw Economisch Instituut. De O.E.C.D. acht een toename
van het boterverbruik tot 4,5 kg per hoofd in 1985 mogelijk 7 ).
Over de groei van het kaasverbruik bestaat iets meer verschil van inzicht: het Landbouw Economisch
Instituut komt voor 1975 tot een schatting van 8,8 kg per hoofd, het Produktschap
voor Zuivel tot 8,2 kg per hoofd, terwijl de O.E.C.D. besluit tot 8,5 kg voor 1975 en 8,7 kg in
1985 8 ). Hoewel de totale vraag naar de 'klassieke' zuivelprodukten een beperkte groei laat
zien, betekent dit geenszins een rustige markt. Dergelijke gemiddelde cijfers versluieren de
dynamiek in de markt. Dit betreft bijvoorbeeld bij kaas de achteruitgang van het broodverbruik
per hoofd en de groei van nieuwe deelmarkten, zoals kaas bij de borrel, kaasfondue en
speciale kazen naast Goudse en Edammer. Om op deze dynamiek te kunnen inspelen is meer
gedetailleerde informatie gewenst.
40 Interessant zijn in dit opzicht marktonderzoekingen van het NIAM, uitgevoerd in opdracht van
het Nederlands Zuivelbureau. Hieruit blijkt dat het kaasverbruik gedurende een 12-wekelijkse
periode in de winter 1969/1970 voor 76% uit Goudse bestond, voor 11% uit Edammer en
voor 13% uit overige soorten; deze samenstelling gold ook voor een vrijwel overeenkomstige
periode in het begin van 1969 9 ). Andere voor het marktbeleid interessante gegevens zijn, dat
in oudere gezinnen meer kaas wordt gegeten dan in jongere, en dat in het westen meer kaas
wordt gegeten dan in het oosten van het land. Bij melkprodukten, de groeier van de zuivelin-
▲Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 64 versie 2011-07-01