naar een optimale samenstelling van wegenbeton - Febelcem

2.1.1. EISEN INzAkE STENEN
In België is het gebruik van gebroken
natuursteen en gebroken grind toegestaan
voor het aanmaken van wegenbeton.
Het gebruik van rolgrind dient vermeden
te worden voor wegverhardingen voor
autoverkeer. Grondstoffen die afkomstig zijn
van rivieren of de zee hebben een glad of een
licht ruw oppervlak wat ongunstig is voor
het bekomen van een goede stroefheid van
het wegoppervlak. Bovendien is de stroefheid
van gebroken stenen gunstig voor een goede
aanhechting aan de mortel. Dit voordeel
vertaalt zich in een betere trekweerstand
van het beton en een betere hechting van de
stenen in het betonoppervlak dat onderhevig
is aan slijtage door wrijving .
De maximum toegelaten afmeting van de
korrels bedraagt 31,5 mm. Voor wegverhardingen
in geluidsarm beton, is dit evenwel
beperkt tot 20, zelfs tot 14 mm en 10 of
6,3 mm voor de bovenste laag bij tweelaagse
plaatsing .
Om segregatie te vermijden is het noodzakelijk
om stenen aan te voeren in smalle korrelfracties,
zoals bijvoorbeeld 2/6,3, 6,3/14 en 14/20.
Stenen die gebruikt worden voor wegverhardingen
in beton zijn onderworpen aan veel
strengere kwaliteitscriteria dan deze voor
klassiek structuurbeton. Deze criteria worden
gegeven onder de vorm van categorieën in
de norm NBN EN 12620 en de voorschriften
voor het gebruik in wegenbeton worden
gepreciseerd in de bestekken. Tabel 11 geeft
de voornaamste voorwaarden inzake stenen
bestemd voor wegenbeton.
Men dient op te merken dat de stenen moeten
afkomstig zijn van harde en slijtvaste rotsen. Zo
worden er criteria opgelegd inzake weerstand
tegen verbrijzeling (Los Angeles coëfficiënt
LA), weerstand tegen afschuring of slijtage
(Micro-Deval coëfficiënt MDE) en weerstand
tegen polijsting (Polished Stone Value PSV). De
Los Angeles coëfficiënt wordt gemeten door
het materiaal te onderwerpen aan inslaande
21 NAAR EEN OPTIMALE SAMENSTELLING VAN WEGENBETON
kogels in een ronddraaiende trommel terwijl
de Micro-Deval coëfficiënt erin bestaat het
afschuringseffect te meten op stenen die in
een horizontale cilinder worden geplaatst
in aanwezigheid van water. Zo spreekt men
van Micro-Deval coëfficiënt in aanwezigheid
van water (MDE). De weerstand is des te beter
naarmate de LA en MDE waarden lager zijn.
Gegeven het feit dat wegenbeton een grote
slijtvastheid dient te vertonen, dient men
duidelijk gebruik te maken van de meest harde
stenen en, meer bepaald scherpe en stroeve
granulaten met de beste aanhechtingscoëfficiënt
aan de mortel. Men dient niettemin
te benadrukken dat wat betreft de druk- en
de treksterkte van het beton, granulaten met
een gemiddelde sterkte ruimschoots volstaan.
Voor wegverhardingen met gering verkeer
(landbouwwegen, fietspaden…) of voor de
onderste lagen van een tweelaagsverharding,
zijn de eisen veel minder streng. De versnelde
polijstingscoëfficiënt laat toe de polijstingsweerstand
van de stenen te kwantificeren.
Het verlies aan stroefheid van een granulaat
nadat het in dynamisch contact is gekomen
met schurende materialen wordt gemeten.
Het gaat hier om een zeer belangrijke karakteristiek
vermits de snelle en herhaaldelijke
doorgang van voertuigen op de steenslag
aan het oppervlak kan leiden tot de polijsting
ervan wat slipgevaar en remafstanden doet
toenemen. Een hoge coëfficiënt is dus noodzakelijk.
Enkele typische waarden voor de
coëfficiënten Los Angeles, Micro-Deval in
aanwezigheid van water en de versnelde
polijsting staan vermeld in tabel 12.
Zeer bijzondere aandacht dient tevens
te worden besteed aan de vorstgevoeligheid
van de granulaten. Vorstgevoelige
granulaten kunnen immers water opslorpen
en vervolgens zwellen wannneer het vriest
waardoor er barsten kunnen ontstaan
wanneer zij dicht tegen het oppervlak komen.
Men dient bijzonder waakzaam te zijn voor
dit risico bij gebruik van zandsteen (grès)
waarvan de lagen soms doorkruist worden
door aders leisteen, ook bij sommige types
berggrind of bepaalde materialen die bros
gesteente bevatten.