Untitled

Sleutel tot de andere
•
mi e eeuwen
Profane, ook provocerende insignes
Insigne, kam met copulerend paar, 1325- 13 7 5, loodtin,
30 x 45 mm, vondst Brugge, Garenmarkt
BRUGGEMUSEUM - GRUUTHUSE, COLL H. VAN DE PAS
I 0 Geloof & Geluk
late middeleeuwen roepen bij velen het beeld op van een
e
D raad zijn opgespeld: van miniatuur gebruiksvoorwerpen, bloemen en dieren
wereld, beheerst door het christendom met heiligenverering
en bedevaarten. De grote variëteit aan teruggevonden insig­
nes laat evenwel ook een andere kant zien. Het is een breed
scala aan afbeeldingen die om een of andere reden als sie­
tot allerlei scenische taferelen, letterspeldjes, wapentuig en heraldiek. Bij al
deze figuratieve insignes vormen de loodtinnen speldjes de volkse tegenhan­
ger van de elitecultuur. Ze hebben zo goed als allemaal hun parallellen of
voorbeelden in kostbare juwelen of in gebruiks- en siervoorwerpen van de
sociale bovenlaag.
MIDDELEEUWSE OBSCENITEITEN
Binnen de niet-religieuze draagtekens nemen de seksuele speldjes een opval­
lende plaats in. Met verbazingwekkende frequentie ontdekken archeologen
ze tussen pelgrimsinsignes en andere volkssieraden.
Van de late twaalfde tot de vroege vijftiende eeuw treffen we behoorlijk ex­
pliciete erotische voorstellingen aan. Fallussen en vulva's duiken op in da­
gelijkse taferelen. Aan het spit van het haardvuur hangt bij voorbeeld geen
varken maar een penis, de vetvanger blijkt vervangen door een vulva. Deze
voorstelling is kenmerkend voor een hele reeks erotische speldjes.
Waarom zijn ze gemaakt? Moeten we ze lezen als ondeugende knipoog, of
schuilt er een moralistisch verhaal achter? Als amulet zijn ze makkelijk te