Untitled

Bustespeldje in vierpas,
1300- 13 7 5, loodtin,
h. 23 mm, opgegegraven
in leper
IEPER, STEDELIJKE MUSEA.
Metaaldetector in actie, 2006,
opgraving Spinoiorei Brugge
RAAKVLAK
Opgraving Prinsenhof
Brugge, 2005
RAAKVlAK
Toevallig aangesneden oude
afval- en ophopingslagen
kunnen het beeld ineens in­
grijpend veranderen. Uit het
Noord-Brabantse 's Herto­
genbosch bijvoorbeeld wa­
ren nauwelijks insignes ge­
kend, tot in de jaren negentig
bij opgravingen op één loca­
tie honderden insignes aan
het licht komen.
Er worden meer religieuze
insignes gevonden dan pro­
fane; een verhouding van
tweederde religieus tegen
eenderde profaan.
GEBEURTENIS
IN ÉÉN BEELD GEVAT
Een houvast om insignes
te interpreteren is di kwijls
moei lijk te vinden. Pelgrimstekens vormen een relatief duidelijke groep,
omdat het insigne steeds verwijst naar een herkenbaar aspect van de
cultus: het mirakel beeld, het gebouw, een belangrijke scène uit het hei li­
genleven ... Di kwijls bevestigen opschri ften de herkomst en de devotie.
Profane insignes vormen een heterogene groep, waarbij imitaties van de
elitecultuur door lagere sociale klassen een belangrijke rol speelt. Bi j
het kopiëren wordt een opschrift nogal eens foutief begrepen, analfa­
beten geven letters weer als onleesbare tekens, afbeeldingen verliezen
detai ls , inhoudelijke elementen ondergaan cruciale wijzigingen.
De beeldtaal van de profane insignes kan overal aan ontleend zijn, waar­
door het verbeelde vaak moeilijk te duiden is. Toch vormen de insignes
nu een unieke visuele bron voor middeleeuwse verhalen, volkswijshe­
den, geloof en bijgeloof. Het is interessant dat ze informeren over de
verbreiding, zowel sociaal als geografisch, van de afgebeelde thema's.
Geloof & Geluk 39