Untitled

• •
et 1ns1 ne,
de n1iddeleeuvvse pin
Massaproduct met interessante informatie
36 Geloof & Geluk
oals elders in Europa zijn in het laatmiddeleeuwse ver­
Z
stedel ijkte Vlaanderen bij na overal insignes gemaakt en
verkocht. Afhankelij k van materiaal en uitvoering zi jn
uiteenlopende productiemethoden mogelij k. Voor lood­
tinnen speldjes is de aanmaak vrij gemakkelijk: men
snijdt een ma l, smelt een ho eveelheid tin of lood en giet het in de mal.
Even wachten tot het afkoelt en het insigne is klaar. Het gieten va n
loodtinnen insignes is dankzij de lage smelttemperatuur een eenvoudige
zaak. Op veel bedevaartsplaatsen worden de pelgrimstekens ter plekke
gegoten in ma llen die door edelsmeden of vorm- en stempelsnijders zij n
geleverd.
Voor het insigneresultaat is de kwaliteit van de ma l essentieel, en die
varieert va n zeer primitief tot uiterst verfijnd va kmanschap. Meestal
zijn insignes gegoten in vormen va n zeer fijnkorrelige of gladde natuur­
steen, zoals leisteen en kalksteen. Naarmate de productie stij gt, dient
men over meerdere gietmallen te beschikken. Daar elke ma l met de
ha nd is gesneden, zij n er toch steeds minimale verschillen tussen ogen­
schij nlijk identieke pelgrimstekens. De aankoop van een stenen gietmal
betekent een relatief forse investering en daarom za l men een gebroken
ma l zo vaak als mogelijk herstellen. Wanneer ze onbruikbaar wordt,
snijdt men uit de resterende vlakken weer andere gietvormen. Bronzen
gietmallen komen ook voor, maar ze zijn no g minder bewaard dan de
stenen vormen omdat het brons telkens opnieuw is versmolten.
Insigne, tronende Maria
met Kind krijgt de letter
M aangeboden, Halle, 1450-
1500, 1oodtin, h 75 mm, br 57
mm, vondst Raversijde, polder
OOSTENDE, RAVERSIJDE, MUSEUM
WALRAVERSIJDE