'Ik hou niet van bla bla. Mijn boot is gewoon een ... - Sluiskade 11

Spakenburg zoals het er nu in de winter uitziet.
Duitsland geëxporteerd. In de winter was
de haringvangst belangrijk. Zuiderzeeharing
werd tot 1870 vooral via handelaren in
Monnickendam verkocht. Daarna begon
men ook elders te roken. Vooral in Huizen
zaten een paar grote producenten van
gerookte haring, en op Urk werd zelfs door
een Duitse firma rechtstreeks ingekocht bij
de vissers. Deze firma gebruikte zelfs een
eigen stoomboot.
De haring was eigenlijk het belangrijkst. De
haring kwam in de winter naar de Zuiderzee
De twee torens nu.
in flinke scholen. De vissers vingen de
haring met drijfnetten. De haring ging in
het voorjaar zich verzamelen in steeds
grotere scholen om op harde ondergrond
kuit te schieten. Op die plaatsen werd met
fuiken gevist. Een van de grootste banken
was de Knar. Deze bank lag ruwweg west
van Harderwijk en noordnoordwest van
Spakenburg.
Westerknar en Oosterknar
In Spakenburg spreekt men van de Kneer.
Nu was die bank zo groot en water zo
ondiep, dat met er met flinke roeiboten de
fuiken uit kon zetten. Die roeiboten bleven
daar dan ook vaak onbemand liggen, terwijl
de bemanning de vis naar de wal bracht.
De bank zelf bood bescherming tegen
de gevreesde noordwestenwind. De
NR 41 JUNI 2013 SLUISKADE 11
bodem was er perfect voor kuitschietende
haring. De Oosterkneer had nog een dun
modderlaagje, zo dik als een druif van
de vaarboom, maar de Westerkneer was
zulke harde grond dat men de beste essen
fuikenstokken uit Nijkerk nodig had om in
de grond te slaan. Stond een rijtje van die
stokken eenmaal goed, dan werd er vaak
weken mee gevist. De fuiken werden dan
omgeruild met andere fuiken, als ze moesten
worden gerepareerd of getaand. Vissers
uit andere plaatsen hadden het ook op de
haring voorzien. Vooral de Volendammers,
die met kuilnetten visten, konden soms
tussen de stokken door vissen. Dat ging niet
altijd goed, met schade aan stokken, fuiken
en sleepnetten...
Tussen de Oosterkneer en de Westerkneer
in, was de grond te modderig en werd er
slecht gevangen.
Om te vertellen, hoe de Spakenburgers
die grens terugvonden, moeten we
weer de geschiedenis ingaan. En wel de
kerkgeschiedenis...
In 1835 verlieten de eerste Bunschoters de
officiele, Nederlands Hervormde kerk. Deze
Afscheiding leidde tot de Gereformeerde
kerk. In 1986 scheidde zich van de
Gereformeerde Kerk (de A-kerk) zich een
tweede gereformeerde tak af, de B-kerk.
Het lukte Abraham Kuyper in 1892 om
beide kerken weer te verenigen. Maar niet in
Bunschoten en Spakenburg. De A-kerk hield
zijn bijeenkomsten in de Noorderkerk in
Spakenburg en de B-kerk in de de Zuiderkerk
in Bunschoten. De scheidslijn tussen beide
kerken liep dwars door de bevolking. Een
deel van de Bunschoter boeren ging naar
de Christelijk Gereformeerde A-kerk in
Spakenburg. En een deel van de vissers
ging naar de Synodaal Gereformeerde
B-kerk in Bunschoten. En men ging op
zondag niet voor elkaar aan de kant. Men
trouwde in eigen kring. Er waren twee
visserijverenigingen. Kortom, de kloof zat
diep.
Eerst in 1931 werden de kerken weer
verenigd. Om in 1944 weer uit elkaar te
geraken. Een deel van de A-kerk ging verder
als de Gereformeerde Kerk onderhoudende
Artikel 31. In de jaren zestig telde de
gemeente een dozijn kerken. Maar goed, de
gemeente heeft nu ook veel meer inwoners.
En bovendien zijn de meesten ook weer
Samen op Weg...
Het aardige is voor de visserman, dat
als hij beide kerken in één lijn bracht,
hij precies op koers was naar de grens
tussen de Oosterkneer en de Westerkneer.
Dat kan bijna geen toeval zijn. Dat moet
voorbestemd geweest zijn. Als hij dan de
hoogte van Crailoo over de kerk van Huizen
zag, dan was hij op de Kneer aangekomen.
De noordoost grens van de bank werd
aangegeven door “t darde velinkie over de
stad”, een koerslijn uit Harderwijk.
Kortom, hoe groot de religieuze
meningsverschillen ook waren, de vissers
hadden beide kerken nodig om bij de vis te
komen...
De vangsten per visser konden soms
verschillen. Soms lag dat aan het vistuig
en soms aan de visser. Maar soms was er
geen verklaring voor. Dat leidt natuurlijk tot
bijgeloof. Het verschil in vangst moet toch
ergens aan liggen. Zo werd uit de mond van
een oude visser een probaat middel tegen
nachtmerries opgetekend. Als je je sokken
voor de kooi legt, kunnen de nachtmerries
niet bij je komen. Want dan moeten ze eerst
die sokken helemaal uitpluizen. Je kunt ook
een leefnet gebruiken, dan moeten ze eerst
alle knopen eruit halen...
Ik kan u vertellen dat het werkt: ik slaap altijd
uitstekend aan boord...
11