voeten - Topos

scheppende, boven ons gestelde macht
waarvan de mens afhankelijk is’ en
moeten architecten de goddeloze
rechte lijn verlaten, ‘want in de natuur
is niets recht’ (Hundertwasser, 1983).
Hundertwasser benoemt zichzelf tot
‘architectuurdokter’ en poogt met twee
instrumenten de reeds bestaande, zieke
Modernistische bouwwerken te genezen.
Allereerst introduceert hij het raamrecht,
dat inhoudt dat bewoners het recht
moeten hebben om zelf uit het raam te
leunen om de buitenmuur naar eigen
inzicht te veranderen, zover hun arm
strekt. In de herhaling van dezelfde
ramen naast en onder elkaar, herkent
Hundertwasser de kenmerken van de
Duitse concentratiekampen. Het
raamrecht, dat wettelijk vastgelegd moet
worden, is dé manier om uiting te geven
aan de individualiteit van zowel de
woningen als de mensen. Daarnaast
pleit Hundertwasser voor de invoering
van de boomplicht, om de dialoog tussen
10
TOPOS / 01 / 2003
mens en natuur nieuw leven in te
blazen. Hij doelt hiermee op de plicht
van architecten om de vrije natuur een
rechtmatige plaats in de stad te geven.
Om de natuur zowel de stad als in de
gebouwen terug te brengen, plaatst
Hundertwasser zelf in bestaande
gebouwen de boomhuurders, bomen met
de wortels in de kamer en de bladeren
uit het raam. De boomhuurders, die
maar weinig ruimte nodig hebben,
werken als klimaatverbeteraars en betalen
de huur met zuurstof en schoonheid.
De oplossingen van Hundertwasser
wordt overal in Europa afgedaan als de
capriolen van een dwaze kunstenaar.
Alleen de gemeente Wenen omarmt
voorzichtig de bouwmodellen van
Hundertwasser en realiseert er enkele. De
bouwwerken hebben veelzeggende
namen als ‘flatweidenhuis’, ‘terrashuis
voor veel bomen en veel mensen’ en
‘spleetogenhuis’, liggen diep verzonken
in het landschap en geven door middel
van dakbegroeiing datgene terug aan
de natuur dat het bouwwerk op het
maaiveld ontneemt.
De volgende stap: natuur door fusie
De ideeën van Hundertwasser hebben
nooit de door hem gewenste natuurlijke
bewustwording en revolutionaire
ommezwaai in de architectuur teweeg
gebracht, maar veel van zijn gedachten
wel zijn overgenomen in de grondslagen
van het ecologisch ontwerpen. Het
vertrekpunt is de veronderstelling dat
íeder ontwerp een zekere weerslag heeft
op zijn omgeving, waarvan de reikwijdte
niet wordt afgebakend door wettelijke
grenzen, kavelgrenzen of muren, maar
door het ecosysteem waarin het zich
bevindt. Het ecosysteem heeft natuurlijk
bepaalde grenzen, afhankelijk van de
biotische en a-biotische eigenschappen
van zowel de bovengrond als de
ondergrond. Het totaal van interacties
tussen biotische en a-biotische compo-