voeten - Topos

landschap vloeken. Om dit te voorkomen
moet het kleurgebruik in balans
zijn met de kleuren van het landschap en
de natuur. In Nederland werkt het
natuurlijke landschap bijvoorbeeld
hoofdzakelijk met twee kleuren: het
groen van de vegetatie en het donkerbruin
van de aarde. Deze kleuren
kennen een oneindig aantal gradiënten
en variaties. Desondanks komt in het
natuurlijke landschap geen valse combinatie
van kleur voor. Wanneer kleur,
door inpassing of contrast, is afgestemd
op de kleuren van de natuur, is
het niet nodig dat een nieuwe kleur
schril afsteekt bij het bestaande landschap.
Materiaal - Hoewel de aarde vaak
beschouwd wordt als een oneindige
bron van materialen en een bodemloze
put voor afval, is de aarde een gesloten
systeem is met een eindige voorraad
materiaal en een beperkte berging.
Daarom wordt het materiaal in een
ecologische ontwerpbenadering zeer
zorgvuldig gekozen en toegepast.
Ontwerpen kan gezien worden als een
vorm van materiaal- en energiemanagement,
waarbij hulpbronnen van de aarde
door de ontwerper verzameld worden in
een tijdelijke vorm, voor een bepaalde
periode van gebruik. Aan het einde van
de gebruiksperiode wordt de vorm
afgebroken, en de materialen worden
hergebruikt in de gebouwde omgeving
of opgenomen in de natuurlijke
omgeving. De voorkeur voor gebruikt
en herbruikbaar materiaal ligt voor de
hand, alsook voor gebiedseigen,
natuurlijk en ruw materiaal. Baksteen
bijvoorbeeld is een geschikt materiaal,
omdat, vergeleken bij aluminium,
beton, of glas, weinig energie voor de
productie nodig is, en het een natuurlijk
en herbruikbaar is.
Techniek - Een belangrijke rol in het
ecologische landschapsontwerp is
weggelegd voor de toepassing van
innovatieve, ecologisch verantwoorde,
technieken. Nieuwe technieken voor
12
TOPOS / 01 / 2003
Essai s˚r líarchitecture, Laugiers 1753. De natuurlijke, levende boomhut wordt gepropageerd
als het model voor een architectuur die enkel uit de ëessentiÎleí delen bestaat.
waterretentie, energiebehoud en afvalverwerking,
kunnen de footprint van een
ontwerp op de ecologische context
verminderen. Wat afvalverwerking en
energiebehoud betreft, blijkt het in de
varkenshouderij, waar het afzetten van
mest een kostbare zaak is, bijvoorbeeld
mogelijk de mest van varkens op eigen
terrein in een bassin om te zetten in
voedzame, en voor varkens smakelijke,
algen. Voor de boer betekent dit een
enorme kostenbesparing en voor de
natuur de gunstige omzet van afval in
energie.
Toch staat techniek in het ecologisch
ontwerp niet centraal of vormt het een
doel op zich. De toepassing van techniek
wordt gezien als de hoofdoorzaak van
de natuurcrisis en het centraal stellen van
de techniek, zoiets als de ziekte genezen
met haar oorzaak. Voor de ecologisch
ontwerper ligt daarom de oplossing
voor de natuurcrisis niet uitsluitend in
de toepassing van vernieuwende
techniek, maar vooral in de versmelting
van de gebruikte techniek, materiaal,
kleur en vorm in het ontwerp, en met de
natuur.
Mystiek
Ondanks de openbaring van de ecologische
crisis, de publicatie van progressieve
manifesten, en het ecologische
pionierswerk van Wright, Gaudi en
Hundertwasser, heeft de technische,
industriële en economische vooruitgang
de natuurbeweging verdrukt. Het geloof
in de maakbaarheid van de wereld is
groot; de overtuiging heerst dat de
natuur gerepareerd kan worden met
technische lapmiddelen. Ecologisch
ontwerpen is daarom niet uitgegroeid
tot een serieuze ontwerpbeweging, maar
een onderstroom gebleven. De
toepassing van de ecologische
ontwerpideologie wordt in de praktijk
beperkt tot het afvinken van een lijst
toepasbare ecologische technieken en is
gedegradeerd tot het zo groen mogelijk
inkleuren van plankaarten. De