voeten - Topos

Schematische uitwerking stadsrandconcept
Schematische uitwerking stadsrand
In de figuur schematische uitwerking
stadsrandconcept is een uitwerking
gegeven van de basisprincipes en
ontwerpmaatregelen voor een ontworpen
harde stadsrand met een groot
draagvlak dat er voor zorgt dat steden
niet aan elkaar groeien. De uitgangssituatie
bij deze uitwerking is een scherp
stedelijke stadsrand met een barrière op
grote afstand. Andere uitgangssituaties
zouden kunnen zijn de hard stedelijke
variant, met een barrière direct grenzend
aan de bestaande bebouwing of een
diffuse zone, grenzend aan bestaande
bebouwing of ergens in het landelijk
gebied. In de figuur op de volgende
pagina is een scherpe stadsrand te zien
met een barrière die gevormd wordt
door een nationale/regionale weg. De
principes voortkomend uit de stellingen
zijn in de figuur verwerkt.
De harde ontworpen rand, wordt
gevormd door de overgang van nieuwe
bebouwing op het recreatief intensief
gebruikte landelijk gebied. De
ontworpen zone van intensief (recreatief)
naar extensief landelijk met daarin
aangebracht de groen/blauwe structuur
vormt een harde barrière. Om draagvlak
te krijgen voor deze zone, is het
belangrijk dat er gebruiksfuncties voor
de stedeling worden ingepast. Richting
de al aanwezige barrière, in dit geval de
weg met een nationale/regionale
ontsluitingsfunctie, neemt de intensiteit
van deze gebruiksfuncties steeds verder
af, totdat er alleen nog maar sprake is
van puur landelijk gebied voornamelijk
geoccupeerd door productielandbouw.
De groen/blauwe structuur en het
benutten van het landelijk gebied als
stedelijk uitloopgebied eindigen hier
niet en lopen door tot in het landelijk
gebied aan de overzijde van de regionale
weg. Deze groen/blauwe structuren
zijn gekoppeld aan het laagdynamische
recreatieve netwerk, maar gescheiden
van het hoogdynamische infrastructuurnetwerk.
Op de plaatsen waar
de twee verschillende netwerken elkaar
kruisen worden eventuele barrières
voor het groen/blauwe en het laagdynamische/recreatieve
netwerk opgeheven.
Dit door middel van ongelijkvloerse
kruisingen, bijvoorbeeld
onderdoorgangen. Selectief worden
op de kruisingen overstapmogelijkheden
van het hoogdynamische op het
laagdynamische netwerk gecreëerd. Dit
ten behoeve van het beter toegankelijk
maken van het landelijk gebied als
stedelijk uitloopgebied. Vanaf de
regionale weg wordt het bestaande
stedelijk gebied en het nieuwe stedelijk
gebied ontsloten volgens een hiërarchisch
opgebouwde infrastructuur.
Vanaf de regionale weg worden woonerven
via een tweetal tussenstappen
ontsloten. Een weinig verkeersaantrekkende
functie als wonen wordt op die
wijze ontsloten via een bijpassend
schaalniveau van infrastructuur.
Conclusie
In de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening
mist er een detailuitwerking voor de
stadsrand. Dit terwijl een van de
belangrijkste doelstellingen binnen het
concept stedelijke netwerken het open
houden van het landelijk gebied tussen
de stedelijk kernen is. Door voor dit
landelijk gebied draagvlak te creëren
kan de ruimte gevrijwaard blijven van
stedelijke vormen. De mensen uit het
stedelijk netwerk moeten dus willen
dat het landelijk gebied open blijft.
Het draagvlak moet gecreëerd worden
door bij het ontwerpen van een gebied
extra aandacht te besteden aan de
stadsrand. De stadsrand vormt tenslotte
de koppeling tussen het stedelijk
en het landelijk gebied, dus tussen de
mensen en het landelijk gebied. Bij het
ontwerpen van de stadsrand moet
vooral gelet worden op de basisprincipes
van het stadsrandconcept zoals deze in
deze paper zijn beschreven. Door met
deze principes rekening te houden
krijgen mensen het idee dat het landelijk
gebied iets van henzelf is, een gebied dat
ze kunnen gebruiken en daarbij ook nog
eens een gebied dat er mooi uit ziet.
Hierbij moet wel nog gezegd worden
dat bij het ontwerpen van een stadsrand
de gegeven principes slechts als een
leidraad gebruik moeten worden, een
ontwerp moet namelijk gebaseerd zijn
op gebiedseigen kenmerken en niet op
een standaardconcept. Anders bestaat er
het gevaar dat iedere stadsrand er in de
toekomst hetzelfde uitziet, terwijl
identiteit juist de charme bepaald.
Literatuur
- Van Eijk, S.C.H.J. en Rozendaal, W.J.B. Stadsranden;
Rood èn Groen; Een inrichtingsconcept ontwikkeld aan de
hand van de noordelijke Randstad. 2002
- Draaisma, J. et. al. Waterland, ecologische landbouwtuin
van Amsterdam. Planologische diskussiebijdragen. 1999
- Van Maren, E.N. De Zeeuw, P.H. De overgang stad-land.
Planvorming en ontwerp in het landelijk gebied onder stedelijke
invloed. Directie bos- en landschapsbouw. Utrecht, 1990
- Ministerie van Verkeer Ruimtelijke Ordening en Milieu.
Ruimte maken, ruimte delen. Vijfde Nota over de ruimtelijke
ordening 2000 / 2020. PKB 1. Den Haag, 2001
- Natuurbeschermingsraad. Op de Grens van stad en land.
Advies over natuur en landschap in stadsrandgebieden. 1993
TOPOS / 01 / 2003 45