Arbeidsflexibiliteit en ontslagrecht - Wetenschappelijke Raad voor ...

188
arbeidsflexibiliteit en ontslagrecht
deel iii
ontslagrecht en oudere werknemers
In deze bijlage wordt nagegaan op welke wijze in het ontslagrecht rekening wordt
gehouden met de leeftijd van werknemers. Aandacht wordt besteed aan de aard
van de arbeidsovereenkomst met oudere werknemers en de wijzen waarop
arbeidsovereenkomsten met oudere werknemers kunnen eindigen. Hierbij wordt
ook ingegaan op de invloed die het bereiken van de 65-jarige, of pensioengerechtigde,
leeftijd heeft op het (voort) bestaan van de arbeidsovereenkomst.
1 Einde van rechtswege 156 ; de ‘pensioenregel’
In de literatuur is de vraag aan de orde gekomen of een arbeidsovereenkomst met
een werknemer die de leeftijd van 65 jaar bereikt moet worden aangemerkt als
een arbeidsovereenkomst die van rechtswege eindigt zonder dat daarover in de
arbeidsovereenkomst afspraken zijn gemaakt. Voor het aannemen van een dergelijke
‘pensioenregel’ is in het verleden gepleit. 157 De gedachte dat de arbeidsovereenkomst
van rechtswege eindigt op het moment dat de werknemer de leeftijd
van 65 jaar heeft bereikt is echter geen vanzelfsprekendheid (meer). Zo wijzen
Verhulp en Keulaerds en Vas Nunes er op dat er onvoldoende aanleiding bestaat
voor het aannemen van de pensioenregel. 158
Ter onderbouwing van het aannemen van de pensioenregel wordt verwezen naar
het in 1995 gewezen arrest Codfried/iss. 159 De Hoge Raad overweegt in dit arrest
dat “(…) niet kan worden gezegd dat de regel dat een dienstbetrekking in het
algemeen van rechtswege eindigt bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd, niet
langer in overeenstemming is met de rechtsopvatting van brede lagen van de
bevolking.” De Hoge Raad zegt in deze overweging echter niets over de wijze
waarop de arbeidsovereenkomst van rechtswege kan eindigen, maar zegt slechts
dat het eindigen op zich in overeenstemming is met de rechtsopvatting binnen
brede lagen van de bevolking.
Ook het in 2002 gewezen arrest Op ’t Land/Employment Service 160 geeft geen
aanleiding tot het uitgangspunt dat de arbeidsovereenkomst bij het bereiken van
de leeftijd van 65 jaar zonder meer van rechtswege eindigt. In dit arrest overweegt
de Hoge Raad: “De regering heeft voorts (in het kader van de parlementaire
behandeling van de wgbl, ab) benadrukt dat voor de gehanteerde leeftijdsgrens
een groot maatschappelijk draagvlak bestaat en dat deze aansluit bij de
sociale zekerheidswetgeving. Bij deze stand van zaken is er ook thans geen aanleiding
tot een minder terughoudende beoordeling dan is aanvaard in het vermelde
arrest van de Hoge Raad van 13 januari 1995 en evenmin grond voor het oordeel
dat een objectieve en redelijke rechtvaardiging voor het onvrijwillig beëindigen
van de dienstbetrekking bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd niet langer
bestaat.” In casu was de toestemming voor ontslag verleend en stelde werkneemster
vervolgens een vordering in wegens kennelijk onredelijk ontslag (zie hier