Gezondheidsprofiel Groningen 2010 - GGD Groningen

2.3. Sociaal-economische status
De sociaal-economische status (SES) van personen wordt bepaald door de positie die mensen innemen
in de maatschappij. Daarbij kan een klasse- en statuscomponent worden onderscheiden. De
klassecomponent laat zien over welke materiële hulpbronnen iemand beschikt (inkomen, woning,
bezit). De statuscomponent gaat over de verschillen in kennis, houding en gedrag (leefwijze,
risicofactoren). In dit profiel hanteren wij de statuscomponent voor een indeling naar SES.
De sociaal-economische positie van de bevolking weerspiegelt zich ook in de ziekte- en sterftecijfers.
Sociaal-economische gezondheidsverschillen berusten op twee verschillende mechanismen:
oorzakelijk (een ongezonde leefwijze leidt op termijn tot een slechte gezondheid) en sociale selectie
(personen met een slechte gezondheid en lagere opleiding hebben minder kans op de arbeidsmarkt).
De oorzakelijke bijdrage is verreweg de belangrijkste oorzaak van gezondheidsverschillen.
Het gebruik van zorg wordt vooral bepaald door leeftijd en geslacht. Ouderen en vrouwen gebruiken
meer zorgvoorzieningen. Daarnaast hebben groepen met een lage sociaal-economische status een
minder gezonde leefwijze (meer risicogedrag) en een hogere medische consumptie. Dit hogere gebruik
van medische voorzieningen wordt vooral verklaard doordat betreffende groepen meer
functiestoornissen hebben, zich zieker voelen, meer chronische ziekten hebben, een slechtere kwaliteit
van leven hebben en korter leven. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat de zorgconsumptie van lager
opgeleide mensen beduidend hoger is dan hoger opgeleide mensen (Nationaal kompas, 2010). Alleen
tandartsbezoek is lager bij personen met een lagere sociaal-economische status (zie paragraaf 5.4.2.).
2.3.1. Opleidingsniveau
In figuur 2.3.1. is de sociaal-economische status per regio en naar leeftijd weergegeven aan de hand
van het zelfgerapporteerde hoogst voltooide opleidingsniveau (er zijn geen actuele Nederlandse
referentiecijfers beschikbaar). Vooral in de regio Haren en Stad wonen naar verhouding veel hoog
opgeleiden.
Figuur 2.3.1. Opleidingsniveau in 2010 (hoogst voltooide opleiding) naar regio en naar leeftijd (%)
Stad
Haren
Westerkwartier
Noord-west
Noord-oost
Centrum-West
Centrum-oost
Oldambt
Zuid-Oost
Provincie Groningen
19-34 jaar
35-49 jaar
50-64 jaar
65 en ouder
Gezondheidsprofiel Groningen 2010
2
3
5
6
7
6
9
8
8
10
10
8
12
12
17
26
21
26
laag midden-laag midden-hoog hoog
29
31
29
39
36
40
35
39
41
19
33
Laag=basisonderwijs, Midden-laag=mavo en lbo, Midden-hoog=havo, vwo, mbo Hoog= hbo en universteit
50
37
44
34
38
36
30
25
36
35
33
34
54
45
17
35
35
29
28
24
25
25
18
19
16
15
14
14