Gezondheidsprofiel Groningen 2010 - GGD Groningen

5.2.3. Seksueel overdraagbare aandoeningen en Sense
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) zijn infectieziekten die meestal worden overgedragen via
onbeschermd seksueel contact, Ook andere routes zijn mogelijk. Chlamydia, gonorroe en syfilis zijn
bacteriële soa en genitale wratten, hepatitis B en herpes genitalis zijn virale soa. Alle soa kunnen van
moeder op kind worden overgedragen tijdens de geboorte. Het ministerie van VWS heeft er voor
gezorgd dat er in Nederland acht regionale centra voor preventie van soa zijn opgericht, waaronder in
Groningen. Sinds januari 2006 stellen deze soa-centra met testlocaties hun gegevens over soaconsulten
en -diagnosen beschikbaar voor de landelijke soa-surveillance. Deze laagdrempelige soazorg
is gratis toegankelijk voor specifieke risicogroepen. Tot de risicogroepen behoren: mensen met
wisselende contacten, mannen met homoseksuele contacten, druggebruikers, prostituees,
prostituanten, mensen afkomstig uit gebieden waar veel soa voorkomt, mensen met soa-gerelateerde
klachten, jongeren tot 24 jaar, mensen die verwezen zijn in verband met soa en mensen die per se
anoniem willen blijven. Deze surveillance-gegevens bieden dus alleen zicht op het aantal soadiagnosen
binnen deze risicogroepen en niet binnen de gehele Nederlandse bevolking. Gegevens over
de soa-diagnosen bij mensen die een huisarts of dermatoloog bezoeken, zijn niet opgenomen in de soasurveillance.
Sense Noord-Nederland is het soa-centrum in Groningen. Het is ondergebracht bij de GGD. Het doel
van Sense is de seksuele gezondheid te bevorderen, soa te voorkomen en hulp te bieden bij vragen en
problemen aangaande de seksuele gezondheid, anticonceptie en (ongewenste) zwangerschap. Voor
jongeren tot 24 jaar is hulpverlening gratis. Vanaf 25 jaar is alleen de soa-test gratis.
Het bevorderen van veilig vrijen, vooral gericht op de jeugd, is een belangrijke preventieve activiteit.
Van onveilig vrijen is sprake als men onbeschermde seks heeft. Daarbij kunnen ziekteverwekkers
worden overgedragen en kunnen soa ontstaan. Door veilig te vrijen is de kans op het oplopen van soa
minimaal. Echter, er wordt lang niet altijd met condooms gevreeën. Uit de jeugdgezondheidsenquête
van de GGD in 2008 bleek dat de helft van de seksueel actieve jongeren (12-18 jaar) altijd een
condoom gebruikt en een kwart bijna nooit. Een soa-besmetting kan worden opgelopen (en weer
overgedragen) zonder dat iemand dat in de gaten heeft. Van de mensen met klachten die kunnen
passen bij een seksueel overdraagbare aandoening gaat ongeveer tweederde naar een huisarts. Een
huisarts kan eerst een soa-test doen maar ook direct behandelen zonder diagnostiek. De GGD
organiseert soa-spreekuren voor personen die mogelijk met een soa zijn besmet en die niet naar een
huisarts kunnen of willen gaan. Ook risicogroepen, zoals prostituees, worden aangemoedigd om deze
spreekuren voor soa-screening preventief te bezoeken. Bij een vermoeden van soa volgen
diagnostische tests naar chlamydia, syfilis, gonorroe en/of HIV in het Laboratorium voor
Infectieziekten. Er is geen meldingsplicht voor soa in het kader van de Infectieziektenwet. De GGD
houdt wel het aantal uitgevoerde soa-testen en de uitslagen bij. Het aantal uitgevoerde soa-testen is de
afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven. In de provincie Groningen is in 2009 het volgende aantal
tests gedaan: chlamydia (19.965), syfilis (16.909), gonorroe (9.596) en hiv (9.110). Het percentage
positieve testen verschilt per type soa: chlamydia (7,8%), syfilis (2,4%), gonorroe (0,5%). Het aantal
nieuwe HIV-gevallen, na een bevestigingstest, was in 2009 0,4%. In figuur 5.2.2. is het aantal
positieve soa-testen in de tijd weergegeven.
Figuur 5.2.2. Aantal positieve SOA-testen provincie Groningen (2006-2009)
917
976
1214 1312
Gezondheidsprofiel Groningen 2010
280
245
247
2006 2007 2008 2009
227
Chlamydia Syfilis Gonorroe HIV
137
104
144
108
55
36
31
39
49