Gezondheidsprofiel Groningen 2010 - GGD Groningen

6.3. Overgewicht, lichaamsbeweging en voeding
Er zijn diverse factoren die samenhangen met overgewicht: te hoge energie-inname, te weinig
lichamelijke activiteit, psychosociale factoren en emoties, de fysieke en sociale omgeving en
genetische aanleg. In deze paragraaf passeren naast overgewicht onder volwassenen ook het
voedingspatroon en lichaamsbeweging de revue.
Personen met overgewicht hebben vaak een minder goede lichamelijk conditie, bewegen daardoor
minder met functiestoornissen als gevolg. Vele jaren later is de kans op het ontwikkelen van ziekten
verhoogd. Vooral obesitas (ernstig overgewicht) vormt een risicofactor voor het ontstaan van diabetes,
hart- en vaatziekten, gewrichtsklachten, galziekten en bepaalde vormen van kanker. Personen met
overgewicht hebben 5 tot en met 12 keer zoveel kans op diabetes en 2 tot en met 4 keer zoveel kans op
hartziekten en een aantal vormen van kanker (VTV 2010). Daarnaast komen bij vrouwen met
overgewicht menstruatiestoornissen en onvruchtbaarheid vaker voor.
Preventie van overgewicht is niet alleen gericht op het voorkomen van overgewicht, maar ook op het
tegengaan van een verdere toename van het gewicht. Het ministerie van VWS stelt als doel dat het
percentage volwassenen met overgewicht niet stijgt en het percentage jeugdigen met overgewicht daalt
ten opzichte van peiljaar 2005.
6.3.1. Overgewicht
We spreken van overgewicht als iemand te zwaar is voor zijn of haar lengte. Als maat voor
overgewicht is de Body Mass Index (BMI) gebruikt. De BMI, ook wel Quetelet Index genoemd, is een
index voor het gewicht in verhouding tot lichaamslengte. De BMI wordt berekend door het
lichaamsgewicht in kilo’s te delen door het kwadraat van de lichaamslengte (uitgedrukt in meters).
De BMI geeft een schatting van het gezondheidsrisico van het lichaamsgewicht. De BMI vertoont een
relatie met de hoeveelheid lichaamsvet, maar de BMI-waarden geven niet het percentage lichaamsvet
aan. BMI-waarden tussen de 25 en 30 duiden op matig overgewicht. Bij een BMI-waarde van 30 of
hoger is sprake van ernstig overgewicht (obesitas).
Begin 1980 was landelijk eenderde van de volwassenen te zwaar (VTV 2010). Sindsdien is het
percentage Nederlanders dat te zwaar is, gestegen tot bijna de helft van alle volwassenen in 2008.
Het is opmerkelijk dat de laatste decennia matig overgewicht vooral bij mannen voorkwam en ernstig
overgewicht vooral bij vrouwen. Sinds 2000 is het percentage mensen met matig overgewicht niet of
nauwelijks toegenomen. Ook het percentage mensen met ernstig overgewicht is landelijk de laatste
drie jaar constant.
In de provincie Groningen is het percentage volwassenen met overgewicht tot 2006 sterk gestegen.
Echter, tussen 2006 en 2010 daalde het percentage volwassenen met matig overgewicht licht en
stabiliseerde het percentage met ernstig overgewicht. Daarmee volgt de provincie Groningen de
landelijke trend: het aandeel volwassenen met overgewicht stabiliseert rond 50% (zie ook tabellenboek
tabel 6.3.1.a).
Figuur 6.3.1. Trend in overgewicht naar leeftijd, 1990 – 2010 (%)
30
33
27 28
17 19
51
48 48
42
37 38
Gezondheidsprofiel Groningen 2010
1990 1994 1998 2002 2006 2010
61 61 59
55
51 50
62
65
54 56 58
61
49 51 49
43
37
40
19-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65+ jaar Totaal
75