Gezondheidsprofiel Groningen 2010 - GGD Groningen

3.3.2. Gestandaardiseerde sterfte
De Groninger gemeenten verschillen in leeftijdsopbouw. Wie de sterftecijfers wil vergelijken, zal
daarom moeten corrigeren. Na correctie voor leeftijd en geslacht blijkt dan dat de totale sterfte
significant hoger is in de stad en in enkele Oost-Groninger gemeenten.
Figuur 3.3.2. Totale sterfte per gemeente 2005-2008
Regionale sterfteverschillen worden voor een deel verklaard door de sociaal-economische status (SES)
en de daaraan gerelateerde leefwijze. Uit de Volksgezondheid Toekomstverkenningen (RIVM 2010)
blijkt dat laag opgeleide Nederlanders gemiddeld zes tot zeven jaar jonger overlijden dan hoog
opgeleide Nederlanders. Het verschil in levensverwachting zonder lichamelijke beperkingen tussen
hoog- en laagopgeleiden is met 14 jaar nog veel groter. Ondanks het gevoerde beleid zijn de
gezondheidsverschillen de afgelopen jaren niet afgenomen. De kloof in levensverwachting tussen
lager en hoger opgeleiden is het laatste decennium niet verkleind (Kardal e.a. NTvG, 2009).
3.3.3. Ziektelast, verloren levensjaren en daly’s
De ziektelast kan op verschillende manieren worden uitgedrukt. Sterfte, verloren levensjaren en
DALY’s ('Disability-Adjusted Life-Years') zijn manieren om de ziektelast weer te geven. Incidenten
die op relatief jonge leeftijd optreden (bijvoorbeeld zelfdoding, verkeersongevallen) veroorzaken een
hoger verlies aan levensjaren dan ziekten die zich op oudere leeftijd manifesteren (kanker). Bij het
aantal verloren levensjaren kan bovendien een bovengrens gehanteerd worden waarna verloren
levensjaren niet meer meetellen. In tabel 3.3.1. (middelste kolom) zijn de levensjaren boven de 80 jaar
niet meer meegeteld.
Het aantal daly's is het aantal gezonde levensjaren dat een populatie verliest door ziekten. Een ’daly’ is
een optelsom van het aantal verloren levensjaren door een vroege dood en het aantal jaren dat iemand
niet gezond is als gevolg van een ziekte. In de berekening van daly's worden vier belangrijke aspecten
van ziekten meegenomen: het aantal mensen dat aan de ziekte lijdt, de ernst, de sterfte en de leeftijd
waarop de sterfte optreedt. De daly’s zijn gebaseerd op berekeningen van het RIVM voor Nederland.
Met behulp van daly's kunnen ziekten onderling vergeleken worden als het gaat om hun invloed op de
volksgezondheid. Een hoge ziektelast wordt veroorzaakt door coronaire hartziekten, longkanker,
beroerte en depressie.
Gezondheidsprofiel Groningen 2010
25