Gezondheidsprofiel Groningen 2010 - GGD Groningen

5.4.8. Verslavingszorg
Veel mensen gebruiken alcohol en veel jongeren experimenteren met drugs. Bij de meeste mensen is
het gebruik van genotsmiddelen matig. Bij een deel ontwikkelt zich overmatig gebruik en sommige
mensen worden afhankelijk van genotsmiddelen. Bij verslaving heeft de gebruiker de controle over het
gebruik van het middel verloren. Tegenwoordig wordt verslaving gezien als een chronische ziekte die
mede verklaard wordt door een biologische kwetsbaarheid. Er is sprake van een verstoord
beloningssysteem in de hersenen, waarbij mensen steeds meer afhankelijk worden van een middel.
Door een wisselwerking van biologische, psychische en sociale factoren ontwikkelt een verslaving
zich geleidelijk tot een chronische ziekte met steeds meer verlies van de zelfstandigheid. Dit heeft
vaak negatieve gevolgen voor de sociale omgeving (relatieproblemen, ontremd gedrag, werk). Het
gevolg is gevaar voor eigen gezondheid en voor anderen, met name bij deelname aan het verkeer. Het
duurt vaak jaren voordat problematisch gebruik onderkend wordt en men hulp zoekt. Verslavingszorg
bestaat uit hulp aan mensen die problemen ervaren met het gebruik van drugs, tabak, alcohol,
slaapmiddelen en kansspelen. In de praktijk gaat de meeste aandacht van instellingen voor
verslavingszorg uit naar drugs, alcohol en gokken. Hulp aan mensen die verslaafd zijn aan tabak en
geneesmiddelen wordt gegeven in de algemene gezondheidszorg. Cliënten in de verslavingzorg
worden veelal ingedeeld naar primaire problematiek. Echter, bij 40% van de cliënten is sprake van
meervoudige problematiek (d.w.z. gebruik van 2 of meer soorten middelen). Vooral
harddrugsgebruikers hebben bijkomend middelengebruik. Het overgrote deel van de verslavingszorg
betreft ambulante contacten die gericht zijn op het verminderen van schade en niet op ontwennen of
afkicken.
Binnen de bevolking wordt van alle genotsmiddelen alcohol het meest (problematisch) gebruikt. Tien
procent van de volwassenen is zware drinker (ook wel binge-drinker genoemd: gebruikt minstens 1
dag per week 6 of meer alcoholconsumpties) en op termijn vertaalt zich dat in gezondheids- en sociale
problemen. In verhouding is een klein deel van de problematische alcoholgebruikers in de provincie
Groningen in zorg bij de verslavingzorg (1350 personen en dat is 0,3% van volwassen bevolking in de
provincie). Bij opiaten is het beeld omgekeerd. Een groot deel van de groep die problematisch
harddrugs gebruikt is in behandeling in de verslavingszorg (72%). In de provincie Groningen spoot
6% de drugs intraveneus (vergeleken met 4,5% landelijk).
In Nederland was de wijze van aanmelding bij verslavingszorg in 2009 als volgt: door de cliënt zelf of
hun directe omgeving (30%), via de gezondheidszorg/huisarts (29%), via een GGz-instelling (12%),
via justitiële instelling/reclassering (24%), via maatschappelijk opvang (2%) en overig (3%).
Cocaïnehulpvragers worden relatief vaak vanuit de reclassering aangemeld. De meeste cliënten (80%)
waren reeds bekend. Een kwart van de cliënten is al langer dan 10 jaar in zorg. Verslavingszorg is
daarom voor een deel ‘onderhoudszorg’. Driekwart van de cliënten is man en de gemiddelde leeftijd is
41 jaar. De leeftijd wisselt per soort verslaving en ligt hoger voor alcohol en opiaten (figuur 5.4.10.).
In het tabellenboek figuur 5.4.8.a is het aantal harddruggebruikers naar leeftijd afgebeeld. In de
provincie Groningen zijn vooral 30- tot en met 40-jarigen oververtegenwoordigd. Het grootste deel
van de cliënten in de verslavingszorg is autochtoon (82%). Het aandeel van niet-westerse allochtonen
in de verslavingszorg bedraagt 17% vergeleken met een aandeel van 11% in de bevolking. Van de
allochtonen zijn de meeste cliënten van niet-westerse afkomst. De meest voorkomende problemen
onder de niet-westerse allochtonen zijn gok-, cocaïne- en opiatenverslaving. Amfetamine- en
alcoholverslaving komen vooral voor onder de autochtone cliënten.
Gezondheidsprofiel Groningen 2010
64