De wondere geneeskracht van groene - i-Sana

In de hele wereld zouden elk jaar een slordig
miljard tabletten worden geslikt om pijnen
en pijntjes tegen te gaan. Zelfs de antieke
Grieken gebruikten extracten van wilgen
tegen tandpijn en zere voeten.
De Chickasaw, die hun jachtvelden in
Virginia hadden, was slechts een van de vele
indianenstammen die sinds onheuglijke tijden
infuus van wilgenwortels trokken om hoofdpijn te
bestrijden.
wilgenbast
Ook in de Europese volksgeneeskunde speelde
wilgenbast al vele eeuwen een pijnstillende en
koortswerende rol. Edmund Stone, een Engelse
dominee propageerde de wilgenbast in 1763 als
volgt: “Er is een bast van een Engelse boom,
waarin ik dankzij experimenten een krachtig
bloedstelpend middel vond dat tevens uiterst
effectief koortsaanvallen geneest.”
Stone was een van de eerste die de signatuurleer
uitbreidde. Hij ging er niet alleen van uit dat
de natuur door de vorm of de kleur van een
plantendeel aangaf waar het goed voor was zoals
de signatuurleer voorschreef, maar ook door de
plek waar de plant van nature voorkomt.
Wilgen groeien vooral
op vochtige, ongezonde
plekken. In Stones
opinie was dat er een
aanwijzing voor dat
de boom ziekten kon
genezen. Hij had nog
geen benul van de aard
van de koortswerende
stof die in wilgen en
populieren zit. Ze werd
door de scheikundigen een kleine eeuw later naar
het geslacht Salix (wilg) genoemd en heet salicien
of salicoside. Ook in andere planten werd deze
stof aangetroffen, onder meer in moerasspirea,
Filipendula ulmaria. Terwijl in bergthee, Gaultheria
procumbens, methylsalicylaat wordt aangetroffen.
een pijnstiller voor vadertje lief
Beide stoffen werden in de 19de eeuw, ditmaal
op wetenschappelijke gronden, gebruikt tegen
artritis, hoofdpijn en koorts. Salicylzuur heeft
echter vervelende bijwerkingen: maagpijn,
maagbloedingen en braakneigingen treden vaak
op. In 1875 werd salicylzuur voor het eerst in het
laboratorium op synthetische basis vervaardigd.
Maar salicylzuur met zijn vervelende bijwerkingen
is nog geen aspirine. Dat werd het pas na 1893
toen Felix Hoffman, een Duitse scheikundige,
Een beetje hoofdpijn,
of moe, of koortsig?
Wilgenbast kan helpen...
De natuur heeft eigenlijk de aspirine
uitgevonden. Het is een stof uit de wilgenbast.
ermee ging experimenteren.
Hoffman werkte in de Bayerafdeling van I.G.
Farben waar de kleurstof aniline werd vervaardigd.
De vader van Felix hoffman had na verloop van
tijd meer last van maagpijn dan van de artritis
waarvoor hij met salicylzuur werd behandeld.
Felix vond in de moderne scheikundige literatuur
van die dagen dat wanneer iemand azijnzuur
bij salicylzuur brengt, er een nieuwe, veel
minder zure of bijtende stof ontstaat, namelijk
acetylsalicylzuur. Hij
experimenteerde bij
zichzelf en ontdekte dat
die nieuwe stof niets van
haar helend, pijnstillend,
ontsmettend en
koortswerend vermogen
verloren had, terwijl de
vervelende bijwerkingen
verdwenen waren. De stof
kreeg de naam aspirine,
een samentrekking van de begin-‘a’ van acetyl en
van ‘spirin’, Spiraea, want de moerasspirea werd
in die tijd tot het geslacht Spiraea gerekend en
niet tot Filipendula zoals dat nu het geval is.
Snel werd Aspirine een handelsmerk van Bayer,
vanaf 1899 kwam het als poeder op de markt
en sinds 1915 in de vorm van tabletten. Aspirine
behoorde zelfs bij de oorlogsbuit van de Grote
Oorlog. Bij het Verdrag van Versailles moest
Duitsland de merknaam Aspirine vrijgeven aan
de VS, Engeland, Frankrijk en Rusland. Later
besliste een Amerikaanse rechter dat geen
enkel farmaceutisch bedrijf royalty’s kan doen
gelden op deze stof. Zodat aspirine wereldwijd de
volksnaam werd voor het populaire geneesmiddel
acetylsalicylzuur, de azijnzure ester van het
salicien uit wilgen, populieren en de eveneens
vaak in tuinen aangeplante moerasspirea. Onze
natuur heeft dus heel krachtige geneeskrachtige
molecules en ongetwijfeld nog veel ongekende!
I-SANA nr3 · 43