JBC 12.pdf - De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der ...

Bij beide vormen van mishandeling zien we ook toenemende aandacht voor de
neurobiologische aspecten, naast psychologische, pedagogische en sociologische
factoren. Er wordt bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de neurobiologische factoren die
de drempel bij daders van kinder- en ouderenmishandeling verhogen of verlagen. (Men
denke aan de tolerantie voor aanhoudend huilen van een baby en voor de achterdocht en
vergeetachtigheid van demente bejaarden). Ook is er, met name bij kindermishandeling,
aandacht voor de neurobiologische gevolgen van het slachtofferschap. Op termijn zal
dit onderzoek hopelijk vertaling kunnen vinden naar preventie en interventie.
Met name bij interventies doen zich opnieuw parallellen voor tussen kinder- en
ouderenmishandeling: hoe te laveren tussen de Scylla van (te) vroeg interveniëren op
basis van gebrekkige informatie en de Charybdis van (te) laat interveniëren op basis van
zekerheid. Ten aanzien van kindermishandeling werd Nederland in 1988 bijvoorbeeld
opgeschrikt door de Bolderkaraffaire waarbij achteraf is komen vast te staan dat met een
poppenmethode verzamelde informatie onjuist was. Nu is Nederland in de ban van de
affaire op het Hofnarretje, waar signalen dat er misschien iets niet pluis was lang zijn
genegeerd. Welke schade ontstaat door te vroege onterechte interventies (zowel aan
het vermeende slachtoffer als aan de vermeende dader) en welke door te late terechte
interventies (zowel aan de slachtoffers als aan hun naasten).
Onderzoekers en praktizijns die zich met kindermishandeling bezig houden weten
over het algemeen weinig van ouderenmishandeling en omgekeerd. Aan zowel
kindermishandeling als ouderenmishandeling worden met enige regelmaat conferenties
en bijeenkomsten gewijd, maar wel apart. De Achtste Jan Brouwer Conferentie had
tot doel experts op beide terreinen bij elkaar te brengen om van elkaar te leren, en
zo meerwaarde te bieden ten opzichte van al lopende activiteiten op deze gebieden.
Wie mishandelt wie, waar, wanneer en vooral waarom? Wie zijn de daders en wie de
slachtoffers, maar ook: wat is de rol van de omstanders? En daarop aansluitend: hoe
voorkomen wij dat onze jongsten en onze oudsten worden misbruikt en mishandeld?
De intergenerationele context van kinder- en ouderenmishandeling sluit naadloos
aan bij de thematiek van eerdere Jan Brouwerconferenties. De rode draad is daarbij
steeds geweest welke problemen de demografische transitie naar een vergrijsde
en ontgroende samenleving genereert. Bij de eerste vier conferenties lag de nadruk
vooral op de maatschappelijke uitdagingen die voortvloeien uit een veroudering van
de bevolking. Bij de drie daarop volgende conferenties werd de problematiek ruimer
gesteld door de blik te richten op de veranderende betrekkingen tussen generaties. Deze
achtste conferentie trok deze lijn door. Het Jan Brouwer Fonds organiseert niet alleen
een jaarlijkse conferentie. De statutaire opdracht van het fonds is het stimuleren van
multidisciplinair maatschappij-georiënteerd onderzoek dat inzicht geeft in concrete
maatschappelijke problemen en in potentie moet bijdragen aan de oplossing ervan.
Recent is in dit kader aan de Vrije Universiteit de Jan Brouwer Leerstoel ‘Voorkomen,
10