JBC 12.pdf - De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der ...

afgebakend, want vanaf welke leeftijd geldt iemand als oud? En welke vorm telt mee?
Alleen fysieke mishandeling of ook verwaarlozing? Daarbij variëren die prevalentiecijfers
omdat er sprake is van bepaalde groepen die een verhoogd risico lopen. Kwetsbare
ouderen, die geconfronteerd worden met een sterke fysieke of mentale achteruitgang
zijn zo’n groep. En aangezien zij veelal intramuraal wonen ontstaan er heel andere cijfers
dan wanneer er bijvoorbeeld alleen zelfstandig wonende ouderen worden benaderd om
prevalentiecijfers vast te stellen. Verschillende inclusiecriteria zorgen dus ook voor een
heel ander beeld.
Parallellen
Daarnaast lopen de prevalentiecijfers ook uiteen omdat het om een groep gaat
die lastig te benaderen en moeilijk in kaart te brengen is. Hier zijn parallellen met
kindermishandeling. We kunnen vaststellen dat het meten van wat nu wel en niet
mishandeling is en om hoeveel personen het gaat nog geen eenduidige kwestie is. Dat
blijkt al uit de moeite die professionals op het gebied van ouderenmishandeling hebben
om in hun casus te beslissen of het wel of niet gaat om ouderenmishandeling. Waar leg
je de grens tussen wat wel en niet ouderenmishandeling is? In prevalentiestudies varieert
de definitie ook.
Uit enkele artikelen over het begin van het onderkennen van ouderenmishandeling
blijkt eveneens dat er parallellen zijn met kinderenmishandeling. Het zogenoemde
granny battering syndrome doet heel erg denken aan het child battering syndrome. De
analyse van de verschillende wetenschappelijke definities van ouderenmishandeling
laat een duidelijke verschuiving zien, zoals grafisch weergegeven in illustratie 2. De
eerste definities gaan vooral over
vrouwen en over fysiek geweld. En
naarmate de jaren volgen, worden de
definities steeds breder, tot uiteindelijk
de definitie wordt gevonden die nu
het meest gebruikt wordt en dat is
de definitie van de World Health
Organisation WHO. Opvallend is
dat zowel de vormen als de groepen
verbreden. Zoals ook blijkt uit eerdere
bijdragen aan deze conferentie. De
definities zijn dus een afspiegeling van
de ontwikkeling van de afbakening
van het fenomeen: leeftijdsgrenzen
worden weggelaten, vormen onge-
specificeerd en ook daders en slachtoffers niet sterk afgebakend. De analyse laat zien
dat ons beeld van ouderenmishandeling samenhangt met veranderingen die niet
direct zijn te relateren aan pleger en slachtoffer, maar ook aan de omgeving en aan
de maatschappelijke veranderingen in de positie van ouderen. Nu blijft de vraag of
34
Illustratie 2