als PDF downloaden - Emis - Vito

Hoofdstuk 3
______________________________________________________________________
In kleine of zeer kleine bedrijven wordt vaak nog volledig manueel ontwikkeld of in
cuvette (batch-systeem). Het verbruik aan ontwikkelaar ligt hierbij gevoelig hoger dan
bij automatische ontwikkeling in een plaatontwikkelmachine. In de zogenaamde
kantooroffset wordt ook vaak gebruik gemaakt van papieren of plastic platen. Deze zijn
goedkoper, maar minder geschikt voor grote oplagen of drukwerk met hoge kwaliteit.
Vaak worden deze drukplaten rechtstreeks bewerkt met vet tekenmateriaal of een
typmachine die vetaantrekkende teksten op de plaat brengt.
Ook andere verouderde werkwijzen, zoals het gebruik van zinkoxideplaten of
bimetaalplaten zijn eveneens meestal terug te vinden in de kantooroffsetformaten,
dikwijls in zogenaamde huisdrukkerijen (drukkerij van ministerie, bank, …). De
bimetaalplaat bestaat uit een koperbasis met erop een chroomlaagje. Chroom is een
eerder hydrofiel metaal, koper daarentegen houdt gemakkelijk vet vast. Het drukbeeld
wordt aangebracht via etsen (cf. Diepdruk) ofwel wordt gebruik gemaakt van een
etsloos procédé. Hierbij wordt bovenop de plaat een gepresensibiliseerde laag
aangebracht, die na belichting gedeeltelijk wordt afgewassen. De kopieerlaag vormt het
beeld, de niet-beelddelen worden door het chroom gevormd.
De beeldvorming bij zinkoxideplaten is gebaseerd op de eigenschappen van zinkoxide
als halfgeleider. De kopieerlaag wordt lichtgevoelig gemaakt door een hoog geladen
staaf (corona). UV-lichtinval doet deze lading verdwijnen. De niet belichte negatief
geladen gedeelten zijn in staat tegengesteld geladen harsdeeltjes (“toner”) op te nemen.
De toner wordt droog aangebracht of is gedispergeerd in een olieachtige oplossing. De
tonerdeeltjes worden door verhitting aaneengesmolten tot de hydrofobe laag. Daarna
wordt de plaat geëtst om de overige plaatdelen hydrofiel te maken.
Een verdere variant van de offsetplaat is de zogenaamde “copyrapidplaat”. Deze plaat
laat toe vanuit een papiermontage rechtstreeks het beeld op plaat te belichten (Direct-toplate).
De beeldoverdracht op de plaat geschiedt wel, naar analogie met de film, op
basis van een zilverchemie. Bij het belichten van de plaat ondergaan de
zilverhalogenide-zouten een structuurverandering waardoor ze ontwikkelbaar worden.
In de plaatontwikkelaar wordt vervolgens het belichte zilver omgezet in gezwart zilver.
De niet belichte zilverzouten worden door de ontwikkelaar uit de lichtgevoelige laag
uitgeloogd. Dit ontwikkelprocédé wordt ook toegepast voor de aanmaak van drukplaten
rechtstreeks uit digitale informatie (Computer-to-plate).
Een laatste variant van de offsetplaat is de zogenaamde Torayplaat die gebruikt dient te
worden bij waterloze offset. Bij Torayplaten is bovenop de laag fotopolymeren een
siliconenlaag aangebracht. Bij belichting wordt de lichtgevoelige fotopolymeerlaag
gehard, waarbij deze een verbinding aangaat met de erboven gelegen siliconenlaag.
Voor het ontwikkelen moet een transparante beschermlaag van de plaat worden
afgetrokken. Door de ontwikkelaar gaan de siliconen opzwellen, waarna ze afgewreven
kunnen worden van de plaat. Op de belichte plaatsen blijft de geharde siliconenlaag
staan. Deze laag is inktafstotend en vormt het niet-drukkende gedeelte van de plaat. De
fotopolymeerlaag blijft staan als de inktvoerende laag. Algemene nadelen van de
methode zijn de prijs, de gevoeligheid voor krassen, de moeilijke corrigeerbaarheid en
de noodzaak van inktkoeling.
38