Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1986 nr 3

28 Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek - oktober '86
onderwijs uitvoeren op een manier die door de studenten
unaniem goed wordt geëvalueerd. Hopelijk krijgt dit
onderwijs binnen de vakgroep Gynaecologie de aandacht
die het verdient.
De toekomst
Hoe moet het nu verder met Vrouwenstudies
Geneeskunde?
De vakgroep Huisartsgeneeskunde heeft 0,2
formatieruimte beschikbaar gesteld voor de
continuering van het vrouwenstudies-onderwijs.
Henriëtte en Anneke zullen dit onderwijs uitvoeren. Ik ben
daar blij om: ze zijn beide lang actief bezig met
vrouwenonderwerpen, en hun huisartsenervaring zal hen
helpen het onderwijs die praktische invulling te geven die
bij mij wel eens ontbrak.
Toch maak ik mij zorgen over de toekomst. Wie garandeert
mij dat deze 0,2, dat is één dag per week, voor
Vrouwenstudies gereserveerd blijven, zelfs als -
onverhoopt - deze twee vrouwen vertrekken? En wie
garandeert dat de formatieruimte ècht aan
vrouwenstudies besteed wordt en niet opgeslorpt wordt
door de vele andere beslommeringen binnen het
Basiscurriculum? Het vakgroepbestuur is
verantwoordelijk voor de bewaking van deze dag per
week. Vrouwenstudies wordt te vaak gezien als de
privéhobby van een paar feministische dames, maar het is
een taak zoals elke taak binnen het onderwijs, en moet als
zodanig behandeld worden.
Vrouwenstudies houdt als apart project op te bestaan,
het is in het vervolg alleen nog maar een onderdeel van
Huisartsgeneeskunde. Misschien, heel misschien is dit een
tactische meesterzet van deze faculteit: het moet voor
iedereen duidelijk zijn dat onderwijs over de positie en de
be~andeling van vrouwen niet beperkt kan blijven tot
Huisartsgeneeskunde. Het terrein is veel breder. Eigenlijk
is het heel simpel: iedere docent moet zich bij wat hij of zij
vertelt afvragen: geldt wat ik zeg voor mannen zowel als
voor vrouwen?
Hoe moet het verder met vrouwelijke medicijnstudenten?
23% van alle artsen in Nederland is vrouw. De laatste jaren
is iets meer dan de helft van de eerstejaars
medicijnstudenten aan deze Universiteit vrouw. Een
verheugende ontwikkeling die me tot voor kort hoopvol
stemde: die vrouwen zullen zich in de toekomst wel over de
verschillende artsenfuncties verspreiden. Op den duur
moeten er dus meer vrouwelijke huisartsen en specialisten
komen.
Mijn hoop sloeg om in bezorgdheid toen ik kennis nam
van een onderzoek uitgevoerd door de Landelijke
Vereniging voor Basisartsen.(l) Zij enqueteerden
basisartsen die tussen maart '84 en maart '85 waren
afgestudeerd in Leiden en Amsterdam. Wat blijkt?
Vrouwen komen véél vaker dan mannen terecht in banen
als Assistent Geneeskundige Niet in Opleiding (AGNIO).
Dit is een nieuwe vinding: sinds de sterke reductie van
opleidingsplaatsen voor specialisten (AGIO)nemen deze
AGNIO's het werk steeds meer over van de AGIO's. Ze
doen inhoudelijk hetzelfde werk als de Assistent
Geneeskundigen in Opleiding, maar komen daarmee niet
in aanmerking voor registratie als specialist. Opleiders
blijken volgens dit onderzoek een sterke voorkeur te
hebben voor mannen als het gaat om AGIO-plaatsen,
terwijl vrouwen heel geliefd blijken als AGNIO's.
Wanneer dit onderzoek representatief is voor het hele
land betekent dit dat de sexe-gebonden arbeidsverdeling
in het artsenberoep nog ongunstiger zal worden voor
vrouwen dan zij nu al is. Er komen twee soorten artsen;
eersterangs artsen : mannen en tweederangs artsen:
vrouwen.
Als de mannelijke specialistenopleiders hun houding
tegenover hun vrouwelijke coll~ga's niet veranderen,
voorspelt dit weinig goeds voor hun houding tegenover
vrouwelijke patiënten. Het één kan niet los gezien worden
van het ander.
Ik neem met gemengde gevoelens afscheid van dit werk.
Hoewel ik het geen gemakkelijke baan vond, was het leuk
om onderwijs te geven, al had ik vaak het idee, dat ik meer
bezig was met vormingswerk dan met wetenschappelijk
onderwijs. Ik heb het gevoel dat ik nu pas een beetje boven
"de stof" sta, en zou meer aandacht willen geven aan de
vorm van het onderwijs. Er zou bijvoorbeeld veel meer
audiovisueel materiaal moeten komen; ik volg dan ook met
belangstelling de plannen aan de Universiteit van
Amsterdam om een film te maken over menstruatie.
Een artikel over vrouwenstudies-onderwijs is
verschenen in Medisch Contact, samen met twee artikelen
over Vrouwenhulpverlening.(2) Maar het karwei is niet
nog niet àf, ik heb het gevoel dat het nog maar net
begonnen is. Er moet bijvoorbeeld onderzoek gedaan
worden naar effecten van verschillende vormen van
Vrouwenhulpverlening. Een afdeling Vrouwenstudies
Geneeskunde aan een Universiteit zou bij uitstek een plek
kunnen zijn waar in samenwerking met
Vrouwengezondheidscentra deze vormen van
hulpverlening op methoden en effect zouden kunnen
worden getoetst. Zoals het er nu uitziet, zal dat voorlopig
aan de Vrije Universiteit niet gebeuren. Misschien elders?
Toch zijn Vrouwenhulpverlening en ook
Vrouwenstudies denk ik, voorbijgaande fasen in het proces
van Vrouwenemancipatie. En dàt proces moet naar mijn
mening iedereen aan de Universiteit ter harte gaan.
Daarom wil ik tot slot drie uitgangspunten noemen:
Vrouwen zijn gelijkwaardig aan mannen
Mensen zijn mannen en vrouwen
En, honderd jaar na Aletta Jacobs helaas nog steeds niet
overbodig:
Dokters zijn ook vrouwen.
Ik dank u voor uw aandacht.
Noten:
1. Basisarts en dan ...? Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek
1986,n~2,p.45. '
2. Vrouwenstudies bij Geneeskunde, Med. Contact nr 34 22 aug
'86, 1070-71. ., .