Sociale Aktie, opnieuw bekeken - History of Social Work

ele aktiviteit van het bevorderen van massale bewustwor- ,
dingsprocessen én het indammen van de sûktariese voorhoedeneigingen
van intellektuelen die nog niets 'te leiden' hebben.
5. De linkse partijen zullen als partijen organisaties van de
arbeidersklasse moeten worden. Vanaf de basis, de plaatselijke
afdeling of aktiekern, tot aan de top van de partij-besturen.
Tesamen met de voorwaarde die onder punt 2 is vermeld,
kan deze voorwaarde programmatiese inzet van sociale
aktie zijn. Er is voldoende bekend over dle taktieken en technieken
om dit soort voorwaarden beter te realiseren. Het gaat
daarbij immers om de samenstelling van de kandidatenlijsten,
de vorming van de afdelingsbesturen, de representatie naar de
partijkongressen e.d. Basisgroepen die dat wiHen hebben helemaal
geen massa's nodig om op dit terrein al snel vrij veel te
bereiken.
6. Geleidelijk aan zal een revolutionair politiek . programma
moeten worden ontwikkeld en opgesteld dat de doelen en de
middelen, de strategie van een linkse, revolutionaire regering
aangeeft. Op basis van dit programma moet een alliantiepolitiek
worden gerealiseerd die de linkse partijen omvat. In een
land als het onze, gemeten aan de huidige politieke konstrukties,
zijn dat P.v.d.A., C.P.N., PSP en PPR, op voorwaarde
dat gerealiseerd wordt wat onder de punten 2 en 5 is bedoeid;
anders wordt ook zo'n linkse meerderheid weer een middenklasse-aangelegenheid.
7. Het gebruik maken van de parlementaire demokratie voor
het realiseren van een socia:listiese revolutie, stuit onherroepelijk
op niet alleen politiek verzet van rechts. Ideologies, ekonomies,
para-militair en militair dreigt dat verzet vanaf de
eerste schreden op die weg. We moeten wat dat betreft de les
van Chili bizonder goed leren. 'Als er tegen het volk geen
geweld wordt gebruikt, dan zullen wij de fundamentele strukturen
waarop het kapitalisme berustte, om kunnen zetten in
demokratie en vrijheid zonder onnodig fysiek geweld, zonder
institutionele wanorde .. .'9 8 Het zijn de woorden van president
Salvador Allende ter gelegenheid van zijn eerste jaarlijkse
boodschap (troonrede) aan het chileense parlement. Enkele
maanden daarvoor, tijdens zijn ambtsaanvaa·rding, had hij zich
erop beroemd, dat de voorspelling van Friedrich Engels eindelijk
in vervulling ging: 'De vreedzame ontwikkeling van de
oude naar de nieuwe maatschappij is begrijpelijk in die landen,
86
waar aUe macht bij de volksvertegenwoordiging ligt, waar men
in overeenstemming met de grondwet kan doen en laten wat
men wil zodra men de meerderheid achter zich heeft.'99 De
heersende klasse in Chili heeft tóch naar het middel van het
geweld gegrepen, daarin geïnspireerd en ·gesteund door de imperialistiese
maChten. Dat bewees niet dat de revolutie langs
demokratiese weg onmogelijk was. Het bewees eerder dat het
wél mogelijk was, en dat het fascisme naar het geweld moest
grijpen om deze demokratiese ontwikkeling een halt toe te
roepen. Maar het leert tev·ens dat een voorwaarde tot de
bruikbaarheid van de parlementaire demokratie de kontrole
over leger en politie is, of minstens een gedeeltelijke kontrole
daarover. Chili heeft te lang geloofd in het sprookje van
het apolitieke, konstitutionele karakter van het leger. We hebben
in onze westerse landen geen enkele reden om aan te nemen
dat onze legers en onze politie-organisaties beter zouden
zijn dan de chileense. Sociale aktie betekent dus ook werken
binnen deze instituties. Dienstweigering begint een verouderd
konsept te worden.
De parlementaire demokratie is een verworvenheid van een
burgerlijke, liberale revolutie die enerzijds de heersende be­
langen beschermt, maar anderzijds de tegenpolen gelegenheid
geeft zich te organiseren en de voorwaarden te realiseren -
zoals ondèr andere hierboven beschreven - die de basis kunnen
vormen voor een politieke greep naar de macht. Waarom
zouden we sociale aktie dan niet richten op het verwerkelijken
van deze voorwaarden?
5.5. klassen en sociale groepen
In mijn eerste boek over sociale aktie ben ik bij het analyseren
van de voornaamste funkties en groepen in de maatschappij
sterk uitgegaan van een analyse, zoals dé amerikaanse socioloog
Amitai Etzioni die geeft. Als samenstellende faktoren van
elke samenleving geeft hij in zijn boek 'the active society' drie
elementen, drie funkties aan: 1. de leiders en hun beslissingen,
2. de gemeenschappelijke waarden en symbolen, en 3. de geinstitutionaliseerde
kommunikatie-kanalen.too Hoewel Etzioni
in zijn boek vrij overtuigend afrekent met het veel voorkomen-
87