Sociale Aktie, opnieuw bekeken - History of Social Work

leven ... De arme landen? Die moeten we natuurlijk wel helpen,
maar laten we niet denken dat ze door de hulp gelukkiger
worden. Zijn wij soms gelukkiger geworden met al die
ekonomiese ontwikkeling? Eenheid in de wereld? Dat is toch
nooit mogelijk met al die verschmen? Er zijn tenslotte bazen
en knechten nodig, de armen zuHen we altijd bij ons hebben,
en wie niet werkt zal nu eenmaal niet eten. Arbeid adelt ...
Als iedereen kon meebeslissen werd het toch een grote janboel
in de wereld? Natuurlijk, ik zal de laatste zijn om re beweren
dat de leiders geen fouten maken en dat onze maatschappij
niet voor verbetering vatbaar is. Maar wat is er dan
volmaakt in deze wereld? Kritiek is niet zo moeilijk te leveren,
maar wat is je alternatief? Nou en? Nee, niet zo vaag ...
als je geen blauwdruk hebt van hoe het dan wel moet, dan
hebben we niets aan je kritiek. Bovendien: het is al zo vaak
geprobeerd om de wereld te verbeteren.. En wat is ervan terecht
gekomen? Milieuvernietiging? Natuurlijk zijn dat grote
problemen. Maar 'de techniek' zal er heus wel weer een oplossing
voor vinden. Komt tijd komt raad, zeg ik altijd maar.
En misschien is 'de tijd' er nog niet rijp voor. Nee, een aards
paradijs krijg je toch nooit voor elkaar. Het egoïsme, de konkurrentie
zit van nature in de mens. Dat sla je er niet uit met
strukturen, met wetten of met een zogenaamd nieuw systeem.
Zo is de mens 'nu eenmaal' en zo zal hij altijd wel blijven ook.
Als Nederlanders mogen we overigens nog niet mopperen.
We kunnen hier tenminste zeggen wat we willen. We zijn vrij
om te kopen waar en wat we willen. Reklame-beïnvloeding zeg
je? Die debiele reklame? Daar trappen toch geen redelijke
mensen in? Heb je trouwens gehoord van het toenemende
misbruik van de 'sociale wetten'? De ANP-ni:euwsdienst vertelde
dat de uitgaven daarvoor enorm gestegen waren. Nee,
niet de Tros, maar het ANP, en dan kun je er heus wel van
op aan. De mensen moesten eens wat tevredener zijn. Niet
iedereen kan nou eenmaal evenveel verdienen. De een heeft er
veel meer voor gestudeerd dan de ander. Bovendien: mag risiko
soms niet extra-lonend zijn? Een ondernemer neemt immers
veel meer risiko dan een buschauffeur? Uitbuiting? Kom
nou, ik heb m'n natje en m'n droogje, drie . weken vakantie,
TV en autootje ... Nou zijn we aan het sparen voor een zeilboot
... Maar als de bonden niet strak vasthouden· aan onze
looneisen, nou dan zie ik ons nog niet zeilen. De Telegraaf?
102
Nou ja, lekker smeuïg en vreselijk overdreven natuurlijk. Maar
er is altijd wel iets van waar. Waar het rookt is vuur ...
Het valse bewustzijn blij'kt uit al zulke voorbeelden als hierboven
gegeven. Het blijkt echter het meest als we de diskrepantie
tussen het bewustzijn en de ekonomiese werkelijkheid
in ogenschouw nemen. Tijdens de oliekrisis kwam een Shelldirekteur
zich voor de TV verdedigen tegen sommige aantijgingen,
als zou de oliemaatschappij teveel op de olie verdienen.
Hij rekende voor dat dit niet het geva:l was: zoveel
geld was de Shell kwijt aan het onderzoek naar oliebronnen,
zoveel centen aan het winnen van de olie, zoveel aan transport,
zoveel aan opslag, zoveel aan raffinage, zoveel aan distributie
en tenslotte nog zoveel aan royalties aan de a.rabiese landen
en aksijns aan onze eigen regering. Dat maakte dan samen zeg
90 cent per liter, en de Shell deed daar dan één cent per liter
bovenop als winst. Of dat nou teveel gevraagd was? Geen
'redelijk' misleid mens zal dan nee zeggen. Maar meneer vertelde
niet, dat bij alle ekonomiese aktiviteiten die hij als kosten-faktor
noemde, door Shell 'meerwaarde' wordt verkregen
uit