De ondertoezichtstelling. Een beschrijving van het wettelijk kader

5 Wat is de taak van BJZ?
De uitvoering van de OTs is de verantwoordelijkheid
van BJZ. In dit hoofdstuk wordt de taak van BJZ in
het kader van de OTs besproken. BJZ heeft voor de
uitvoering van de OTs bepaalde juridische middelen
tot zijn beschikking en wijst een gezinsvoogd aan
die de OTs feitelijk uitvoert. BJZ heeft de taak een
plan van aanpak op te stellen, dat regelmatig wordt
geëvalueerd. In bepaalde gevallen kan de OTs
worden overgedragen aan een ander BJZ of worden
uitgevoerd door een landelijk werkende instelling.
De taakuitvoering van BJZ wordt gecontroleerd door
de Raad voor de Kinderbescherming.
5.1 Opdracht aan BJZ (doel van de OTs)
(artikel 257)
Het doel van de oTS is het terugdringen en zo mogelijk
opheffen van de ernstige bedreiging van de ontwikkeling
van de jeugdige, die de aanleiding vormde voor het
uitspreken van de oTS. De verantwoordelijkheid voor de
realisatie van dit doel ligt bij BJZ.
Wettelijk is bepaald dat minderjarige asielzoekers die
in een opvangcentrum voor asielzoekers verblijven,
niet onder toezicht van BJZ maar van NIDOS worden
gesteld. Deze stichting is gespecialiseerd in de zorg
voor minderjarige asielzoekers (artikel 254 lid 2).
om het doel van de oTS te bereiken bepaalt de wet dat
BJZ toezicht moet houden op de jeugdige en er voor moet
zorgen dat de jeugdige en de ouder met gezag de nodige
hulp en steun krijgen. Daarbij moet BJZ er voor zorgen
dat de ouder zoveel mogelijk zelf de verantwoordelijkheid
voor de verzorging en opvoeding houdt (artikel 257 lid
1). Dit betekent dat een uithuisplaatsing zo veel mogelijk
moet worden voorkomen.
Is een uithuisplaatsing toch nodig, dan moet BJZ volgens
de toelichting van de wet werken aan een zodanige
verbetering van de thuissituatie dat de ouders het kind
weer zelf kunnen verzorgen en opvoeden. Verbetering
van de opvoedingsmogelijkheden van de ouders kan
vooral bij oudere jeugdigen minder zinvol zijn. De
hulp van BJZ moet daarom soms gericht zijn op het
vergroten van de zelfstandigheid van de jeugdige. Dit
is het geval als de jeugdige een zodanige leeftijd en
ontwikkelingsniveau heeft en daarnaast de behoefte
heeft zelfstandig te handelen en zijn leven naar eigen
WAT IS D E TA A K VA N B JZ?
D E O N D ERTO E ZICHTSTELLI N G
23
inzicht in te richten (artikel 257 lid 3). BJZ zal, op basis van
de concrete situatie, moeten inschatten of het zich op de
opvoedingsmogelijkheden van de ouders of de vergroting
van de zelfstandigheid van de jeugdige moet richten.
Ten slotte geeft de wet BJZ de taak om (ook bij oudere
kinderen) de gezinsband tussen de ouder met gezag en
de jeugdige te bevorderen (artikel 257 lid 4).
5.2 Beperking van het ouderlijk gezag door BJZ
tijdens de OTs
Tijdens een oTS komt het gezag over de jeugdige niet bij
BJZ te liggen, maar behouden de ouders zelf het gezag
over hun kind.
Ouders met gezag hebben tijdens een OTS nog steeds
het recht om de woon- en verblijfplaats van hun kind te
bepalen. Dit betekent dat ouders ook tijdens een OTS
met hun kind naar het buitenland mogen vertrekken.
Ouders hebben hiervoor geen toestemming nodig
van BJZ. Dit ligt anders als er een machtiging tot
uithuisplaatsing van de kinderrechter is. Dit blijkt uit
een uitspraak van de Hoge Raad in 2000. Het ging in
dat geval om een met gezag belaste moeder die met
haar onder toezicht gestelde kind naar Denemarken
was vertrokken. De Hoge Raad oordeelde dat BJZ op
grond van alleen de OTS geen ‘ gezagsrecht’ heeft
in de zin van het Haags Kinderontvoeringsverdrag (§
2.2.2) en daarom niet kon eisen dat het kind terug zou
keren naar Nederland.
Dat ouders het gezag houden tijdens een oTS betekent
ook dat ouders in principe toestemming moeten geven
voor alles waarvoor zij zonder oTS ook toestemming
zouden moeten geven. BJZ kan die toestemming van
ouders niet vervangen.
Stel dat ouders een kind weigeren in te schrijven voor
een school, dan heeft BJZ niet de bevoegdheid om
het kind zelf in te schrijven.
Wel heeft BJZ de bevoegdheid om in bepaalde gevallen,
al dan niet met tussenkomst van de rechter, voorbij te
gaan aan de toestemming van ouders. BJZ kan namelijk
in bepaalde gevallen het ouderlijk gezag beperken,
bijvoorbeeld door een aanwijzing te geven of door
een machtiging tot uithuisplaatsing te gebruiken. Deze
bevoegdheden komen in de volgende paragraaf aan de
orde.