Richtlijn Coeliakie en Dermatitis Herpetiformis - Nederlandse ...

De prevalentie van klinisch gediagnosticeerde coeliakie bij volwassenen in Nederland is een
van de laagste in Europa (0,016% [95% BI: 0,008-0,031]) (Jansen 1999), maar de
prevalentie van door screening opgespoorde coeliakie is vergelijkbaar met de rest van
Europa (0,35% [95% BI: 0,15-0,81]) (Schweizer et al. 2004).
In Nederland wordt coeliakie steeds beter door de kinderartsen herkend: het aantal
diagnoses bij kinderen is toegenomen van 0,18/1.000 levendgeborenen in 1975-1990, tot
0,81/1.000 levendgeborenen in 1993-2000 (Steens et al 2005) (Fig. 1). Een grotere
bewustwording van de Nederlandse kinderartsen en een toenemend gebruik van de serologische
tests voor de identificatie van coeliakie (screeningstest) spelen hierbij waarschijnlijk
een rol.
1.2.1. Frequentie van coeliakie bij een gezinslid van een patiënt met coeliakie
De prevalentie van coeliakie bij eerstegraads familieleden varieert tussen 3% (Vitoria 1994)
en 17% (Book 2003), en tussen 3% (Fasano 2003) en 19% (Book 2003) bij tweedegraads
familieleden. De enige verrichte studie over prevalentie van de ziekte onder volle neven,
vond een frequentie van 17% (Book 2003). De prevalentie is ook verhoogd (17 %) bij
families met meerdere gevallen van bekende coeliakie, zoals gerapporteerd door Book et al.
in 2003 en door Mustalahti et al. in 2002 (9%). Factoren die een rol kunnen spelen in het
verschil in prevalenties gevonden door de verschillende studies zijn: de selectie van de
families (verband met de index casus), de criteria gebruikt voor de diagnose van coeliakie,
inclusief de beoordeling van de histologische afwijkingen van de dunne darm, de leeftijd van
de populatie, de serologische tests gebruikt voor het opsporen van de ziekte en de opzet van
de studie. Het gebruiken van de EMA- of de tTGA-test als screeningsmethode kan lichtere
vormen van enteropathie missen. Dat kan verklaren waarom de hoogste prevalenties zijn
gevonden in de studies waarin alle participerende familieleden werden gebiopteerd.
1.2.2. Auto-immuunziekten
Het Evidence Report/Technology Assessment U.S., Department of Health and Human
Services (Rostom 2004) identificeerde hoog-kwalitatieve studies over de prevalentie van
coeliakie bij type 1 diabetes mellitus. (Jaeger 2001, Acerini 1998, Aktay 2001,Arato 2002,
Bao 1999, Barera 1991, Barera 2002, Calero 1996, Cronin 1997, De Block 2001, De Vitis
1996, Fraser-Reynolds 1998, Gillett 2001, Hansen 2001, Kordonouri 2000, Lampasona
1999, Li Voon Chong 2002, Lorini 1996, Not 2001, Page 1994, Roldan 1998, Rossi 1993,
Saukkonen 1996, Schober 2000, Sigurs 1993, Spiekerkoetter 2002, Valerio 2002, Vitoria
1998, Agardh 2001). De laagste prevalentie van door biopsie gediagnosticeerde coeliakie
opgespoord door bepaling van IgA-EMA in serum was 1% en de hoogste 11%. De
prevalentie bij volwassen diabetici varieerde tussen 2,6%- 6,4%. De laagste en hoogste
prevalentie bij kinderen met diabetes type 1 werd gevonden in Oostenrijk (1,5%) (Arato
2002) en in Hongarije (8,3%) (Schober 2000). De rest van de pediatrische studies lieten
consistente prevalentiecijfers zien tussen 3,3% en 6,5% (Aktay 2001, Barera 2002, Fraser-
Reynolds 1998, Vitoria 1998). Een studie die volwassenen en kinderen met diabetes type 1
screende voor coeliakie met behulp van de bepaling van IgA-tTG in serum, vond
prevalenties van 5,7% (Not 2001).
Szodoray et al (2004) vond in een groep van 111 patiënten met de ziekte van Sjögren 5
personen (4,5%) met coeliakie die niet als zodanig waren herkend. De auteurs suggereren
Richtlijn Coeliakie en Dermatitis Herpetiformis, 2008 23