Richtlijn Coeliakie en Dermatitis Herpetiformis - Nederlandse ...

More documents

Recommendations

Info

screening op coeliakie bij patiënten met Sjögren. Een tweede studie van 50 Sjögren patiënten resulteerde in 6 patiënten met tTGA (waarvan er 5, dus 10%, gediagnosticeerd werden als coeliakie) (Luft 2003). Anderzijds is het voorkomen van de ziekte van Sjögren bij coeliakiepatiënten minder goed gedocumenteerd in de literatuur; volgens Pittman et al (1965) zou Sjögren bij circa 15% van de patiënten met coeliakie voorkomen. De meeste onderzoekers rapporteren over de prevalentie van coeliakie bij patiënten die bekend zijn met schildklierlijden. De prevalentie van coeliakie bij auto-immuun hypothyreoïdie varieert van 3,2% tot 4,3%, en is significant hoger dan in controle groepen (Volta et al, 2001; Valentino et al, 2002). Onderzoeken waarin bij bekende coeliakiepatiënten gekeken wordt naar de aanwezigheid van schildklierlijden zijn zeldzaam. In een gecontroleerd onderzoek werd bij 13,9% van de patiënten met coeliakie een auto-immuunschildklierziekte geconstateerd, terwijl er bij 10% van deze patiënten sprake was van een subklinische hypothyreoïdie (Hakanen et al 2001). In een ander onderzoek was de prevalentie 20% in vergelijking met een prevalentie van 10% in de controle groep van individuen zonder coeliakie (Sategna-Guidetti et al 19985). Coeliakiepatiënten hebben een drie tot viervoudig verhoogde kans op het krijgen van een schildklierlijden (Velluzzi et al 1998). Auto-immuun schildklierlijden komt 4-15 maal vaker voor bij coeliakiepatiënten dan bij de algemene populatie. Ook bij kinderen met coeliakie wordt een verhoogde prevalentie van auto immuun schildklieraandoeningen gevonden in verschillende studies. De grootste is een multicenter studie uit Italië, waarbij bij kinderen met coeliakie een prevalentie van autoimmuunschildklier aandoeningen gevonden werd in 26% bij een prevalentie van 10 % in een controle groep (Ansaldi 2003) 1.2.3. Prevalentie van coeliakie bij ijzergebreksanemie Studies die verricht werden bij patiënten met ijzergebreksanemie en gastro-intestinale klachten, vonden prevalenties van coeliakie variërend tussen 10 en 15% (Ackerman 1996, Kepczyk 1995, Oxentenko 2002). Een studie verricht bij pre-menopausale vrouwen vond een prevalentie van 8,5%. Bij asymptomatische patiënten met ijzergebreksanemie werden prevalenties van coeliakie gevonden variërend tussen 2,9% en 6% (Annibale 2001, McIntyre 1993, Van Mook 2001). 1.2.4. Prevalentie van coeliakie bij osteoporose Coeliakie wordt gevonden bij 0,9-3% van de patiënten met osteoporose, gedefinieerd als skelet massa densiteit lager dan 2,5 standaard deviaties van de maximale skeletmassa van op sekse gematchte controles (Gonzalez 2002, Mather 2001, Ots 1999). 1.2.5. Prevalentie van coeliakie bij het syndroom van Down Er is sterk bewijs voor de associatie van coeliakie en het syndroom van Down (Hill et al. 2005), met prevalenties tussen 5% en 12% (Gale 1997, Carlsson 1998, Csizmadia 2000, Bonamico 2001, Book 2001, Fassano 2003, Zachor 2003). Patiënten met het syndroom van Down hebben meestal gastro-intestinale symptomen zoals chronische diarree of groeivertraging, maar een derde van hen is asymptomatisch (Bonamico 2001). Het jongste gerapporteerde kind met het syndroom van Down en coeliakie was 3,2 jaar bij de diagnose. Oudere cohorten met hogere prevalentie van coeliakie suggereren dat de aandoening vaker optreedt in de loop van de tijd. 24 Richtlijn Coeliakie en Dermatitis Herpetiformis, 2008
1.2.6. Syndroom van Turner en Williams Een verhoogde prevalentie van coeliakie wordt gevonden in kinderen met Turner syndroom (Bonamico 2002, Gillett 2000, Ivarsson 1998, Rujner 2001) en Williams syndroom (Bonamico 2001, Book 2001, Zachor 2000, Bonamico 2002, Gillett 2000, Ivarsson 1998, Rujner 2001, Giannotti 2001). De gevonden prevalentie in syndroom van Turner varieert van 4,1 – 8,1 %, in Williams syndroom werd een prevalentie van 8,2 % gevonden. 1.2.7. Hypertransaminasemie Levertestafwijkingen worden gerapporteerd bij coeliakie. Het pathogenetisch verband is onduidelijk. Hypertransaminasemie kwam voor bij 37 van de 114 kinderen met een nieuw gediagnosticeerde coeliakie. Bij vijf patiënten was dit de enige manifestatie van een coeliakie. De patiënten met een verhoogd transaminasegehalte waren jonger dan de groep die dat niet had, gemiddeld drie jaar versus vijf jaar. De auteurs concluderen dat coeliakie opgespoord moet worden bij kinderen met transaminasen verhoging e.c.i. (Farre 2002). Bij volwassenen is de prevalentie van coeliakie bij verhoogde transaminasen waarbij alle oorzaken met betrekking tot leverziekten zijn uitgesloten slechts 1,4% (Ugica 2001). Een nog niet bekend pathogenetisch verband is waarschijnlijk omdat na behandeling met een glutenvrij dieet de transaminasenstijging in ruim 95% van de gevallen normaliseert (Bardella 1995). Men moet bij een onverklaarde hypertransaminasemie een asymptomatische coeliakie overwegen in de differentiaal diagnose (Ramos Pla 1999). 1.2.8 Microscopische colitis Coeliakie kan gepaard gaan met microscopische colitis. Zes en dertig patiënten bekend met een microscopische colitis werden getest op aanwezigheid van coeliakie, acht bleken een asymptomatische coeliakie te hebben. Ze reageerden goed op een glutenvrij dieet: verschijnsel van diarree verminderde, alhoewel de microscopische colitis niet verdween (Freeman 2004). Conclusies Niveau 1 In de algemene bevolking Incidentie van coeliakie: - Bij kinderen (0-15 jaar): 2,15-51 gevallen per 100,000 patiëntenjaren. - Bij volwassenen: 1,27 (Denemarken) - 17,2 gevallen per 100,000 patiëntenjaren (Finland). Prevalentie van coeliakie: - Kinderen en volwassenen: 0,5% - 1,3% - In Nederland bij kinderen 2-4 jaar: 0,5% - In Nederland bij volwassenen: 0,35%. A1 Rostom 2004, B Csizmadia 1999; Schweizer et al. 2004 Richtlijn Coeliakie en Dermatitis Herpetiformis, 2008 25
Page 1 and 2: Richtlijn Coeliakie en Dermatitis H
Page 3: Inhoudsopgave Samenstelling van de
Page 6 and 7: SAMENVATTING VAN AANBEVELINGEN I. C
Page 8 and 9: Mensen zonder verhoogd risico op co
Page 10 and 11: Bij diagnosestelling Bij de diagnos
Page 12 and 13: Overwogen kan worden elke coeliakie
Page 14 and 15: - Alvorens te starten met dapson mo
Page 16 and 17: HOOFDSTUK 1 ALGEMENE INLEIDING Aanl
Page 18 and 19: (1) sensitiviteit en specificiteit
Page 20 and 21: Belangrijke knelpunten zijn volgens
Page 22 and 23: De richtlijn wordt verspreid naar a
Page 24 and 25: Bespreking literatuur De literatuur
Page 26 and 27: 100,000 (1,87% of 1:53). Er was gee
Page 30 and 31: Bij patiënten met verdenking op de
Page 32 and 33: Een grotere bewustwording van de Ne
Page 34 and 35: • Book L, Zone JJ, Neuhausen SL.
Page 36 and 37: • Hoffenberg EJ, MacKenzie T, Bar
Page 38 and 39: • Saukkonen T, Savilahti E, Reijo
Page 40 and 41: De sterftekans bij mensen met coeli
Page 42 and 43: Studies uit de jaren ’80 schatten
Page 44 and 45: Literatuur • Bernstein CN, Leslie
Page 46 and 47: in algemene populaties (Rostom et a
Page 48 and 49: • West J, Logan RF, Hill PG, Lloy
Page 50 and 51: • Fasano A, Berti I, Gerarduzzi T
Page 52 and 53: tests ontwikkeld voor de darmpermea
Page 54 and 55: Een aantal meer recente studies bev
Page 56 and 57: 4. IgA-deficiëntie IgA-antistoffen
Page 58 and 59: hoog; bij gebruik van rh tTG ligt d
Page 60 and 61: • Burgin-Wolff A, Gaze H, Hadzise
Page 62 and 63: (NIH-report). De data waarop de rev
Page 64 and 65: Tabel 7 werd aangevuld met recente
Page 66 and 67: door de auteurs geconcludeerd dat h
Page 68 and 69: • Fasano A, Berti I, Gerarduzzi T
Page 70 and 71: • Sollid LM, Markussen G, Ek J, G
Page 72 and 73: Aangezien deze classificatie geen r
Page 74 and 75: kleuring een objectieve vaststellin
Page 76 and 77: • Rostami, K., et al. "SAT and se
Page 78 and 79:
afwijkingen passend bij coeliakie t
Page 80 and 81:
Volgorde van diagnostische tests Du
Page 82 and 83:
Aanbeveling Bij geringe klinische v
Page 84 and 85:
Literatuur • Csizmadia CGDS, Mear
Page 86 and 87:
coeliakie ondanks verdenking negati
Page 88 and 89:
D NIH 2005, mening werkgroep In 197
Page 90 and 91:
vlees, olie en roomboter. Naast dez
Page 92 and 93:
Overige overwegingen Het aantal en
Page 94 and 95:
espectievelijk 109,9 en 107,3 aan h
Page 96 and 97:
Tabel 9. Studies naar de veiligheid
Page 98 and 99:
Niveau 3 Het lijkt erop dat haver g
Page 100 and 101:
Tabel 10 Frequentie (percentage) en
Page 102 and 103:
Aanbeveling Bij de diagnose en foll
Page 104 and 105:
Gezien de discrepantie tussen de te
Page 106 and 107:
In het onderzoek van O’Leary (O
Page 108 and 109:
etikettering van voedingsmiddelen,
Page 110 and 111:
- Patiënten waar reeds met een glu
Page 112 and 113:
Follow-up diagnostiek (kinderen) 10
Page 115 and 116:
Follow-up tests De follow-up van ee
Page 117 and 118:
osteoporose; level A) en zelfs bij
Page 119 and 120:
Aanbevelingen - Patiënten dienen v
Page 121 and 122:
• West J, Logan RF, Card TR, Smit
Page 123 and 124:
Diagnostische strategie bij een ref
Page 125 and 126:
• Daum S, Sahin E, Jansen A, Hein
Page 127 and 128:
HOOFDSTUK 3 DERMATITIS HERPETIFORMI
Page 129 and 130:
Klinische associaties 1 Gluten-gevo
Page 131 and 132:
Periode van onderzoek Aantal patië
Page 133 and 134:
in een groep van 1104 patiënten me
Page 135 and 136:
• Reunala T, Helin H, Kuokkkanen
Page 137 and 138:
Niveau 4 Patiënten met een voor DH
Page 139 and 140:
• Collin P, Reunala T. Recognitio
Page 141 and 142:
Literatuur • Begon E, Chosidow O,
Page 143 and 144:
Localisatie Nieren Symptomen Nefrot
Page 145 and 146:
sulfamethoxypyridazine (Leonard 199
Page 147 and 148:
Conclusie Niveau 3 Behandeling met
Page 149 and 150:
ad 3. Een glutenvrij dieet geneest
Page 151 and 152:
• Lewis HM, Reunala TL, Garioch J
Page 153 and 154:
exacerbaties optraden (gemiddelde l
Page 155 and 156:
HOOFDSTUK 4 LYMFOCYTAIRE ENTERITIS
Page 157 and 158:
ontwikkeling van coeliakie. Wahab e
Page 159 and 160:
histologische afwijkingen in reacti
Page 161 and 162:
30. Memeo L, Jhang J, Hibshoosh H,
Page 163 and 164:
• inpassen van het glutenvrije di
Page 165 and 166:
HOOFDSTUK 6 VOORSTELLEN VOOR VERDER
Page 167 and 168:
HOOFDSTUK 7 IMPLEMENTATIE EN INDICA
Page 169 and 170:
daardoor aan een verbetering van de
Page 171 and 172:
BIJLAGE KWALITEITSINDICATOREN perce
Page 173 and 174:
Variabele naam Codering bron B1 B2
Page 175 and 176:
Validiteit en betrouwbaarheid De we
Page 177 and 178:
Percentage nieuwe DH-patiënten aan
Page 179:
Variabele Naam Codering Bron dapson
show all

Richtlijn Coeliakie en Dermatitis Herpetiformis - Nederlandse ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?