Protocol ERWD vo (pdf) - Steunpunt Taal en Rekenen VO

Protocol ERWD vo
den kunnen aanpakken Als we ons onzeker voelen, denken we na over wat er zoal mis zou kunnen
gaan en bedenken we alternatieven
156
In veel situaties moeten we gedurende dit proces onze handelingen bijstellen Als we halverwege
een berekening constateren dat er iets niet klopt, beginnen we opnieuw We reflecteren tussentijds
op ons eigen handelen en we stellen ons handelen bij Vervolgens voeren we onze berekening opnieuw
uit of bedenken we een andere oplossingsprocedure Daarna controleren we onze berekening
nog een keer Het bijsturen tijdens dit proces verloopt meestal in een flits, hooguit in enkele
seconden (even nadenken) Als ervaren rekenaars gaan we voortdurend heen en weer in zo’n proces,
zonder dat we ons dit bewust zijn De pijlen in het Drieslagmodel wijzen daarom in twee
richtingen: op alle momenten kunnen we teruggaan naar een andere stap
11.2 Het Drieslagmodel als didactisch model
Het rekenen op school verloopt meestal anders dan buiten school Op school wordt probleemoplossend
handelen (impliciet) geleerd met behulp van rekenen met contextopdrachten Dit leidt
uiteindelijk tot functionele gecijferdheid Het verschil met de dagelijkse werkelijkheidssituaties in
de vorige paragraaf is dat het probleem niet echt, maar slechts ‘voorstelbaar’ is De leerling is zelf
(meestal) geen deel van de situatie Rekenen met contexten is meestal ook niet doelbewust gericht
op functionele gecijferdheid Doorgaans hebben de contexten een didactisch doel Het zijn betekenisvolle
en voorstelbare situaties die de start zijn om nieuwe rekenkennis en -vaardigheden te leren,
toe te passen of te oefenen
Leerlingen hebben er echter baat bij om de problemen die in de contextopdrachten verwerkt zijn
op een systematische en gestructureerde manier aan te pakken en op te lossen Het Drieslagmodel
biedt zo’n systematische aanpak voor probleemoplossend handelen (Van Groenestijn, 2002) De
leraar doet er goed aan zijn leerlingen te leren hoe zij met behulp van dit model contextopdrachten
kunnen oplossen Leerlingen leren dit aan de hand van de volgende drie sleutelwoorden:
• plannen (identificeren, analyseren, betekenis verlenen, voorkennis activeren, oplossing bedenken,
);
• uitvoeren (doen);
• reflecteren (controleren)
k ERn
‘Wat-vragen’
Het proces van het probleemoplossend werken start met ‘wat-vragen’.
Stap 1: Wat is het probleem? Wat moet je weten om het probleem op te kunnen lossen?
Deze vragen leiden tot het plannen van een actie of een bewerking.
Stap 2: Wat doe je? Wat doe je eerst?
De uitvoering van de gekozen bewerking(en) leidt tot het vinden van een oplossing.
Stap 3: Wat heb je gedaan? Wat betekent deze oplossing binnen de context waarmee je begon?
Heb je de bewerking correct uitgevoerd?
Bij stap 3 reflecteert de leerling op zijn oplossingsprocedure. Dit leidt tot het accepteren
of bijstellen van de gevonden oplossing. Ook kunnen op grond hiervan zowel de leraar
als de leerling een conclusie trekken over de manier van uitrekenen of over de interpretatie
van het probleem.