Protocol ERWD vo (pdf) - Steunpunt Taal en Rekenen VO

hoofdstuk 2 Visie en uitgangspunten
examenregelingen In de praktijk blijken er op alle vo-niveaus leerlingen te zijn die geen of slechts
een vaag beroepsperspectief hebben Dit maakt dat niet iedere leerling de noodzaak van taal- en
rekenvaardigheid als een eigen doel kan zien Bovendien is de rol van rekenvaardigheid ook afhankelijk
van de mogelijkheden van de leerlingen Rekenen is evenwel een kernvak Daarom is het de
taak van elke vo-school de leerlingen ook voor rekenen een optimale basis te bieden voor hun verdere
toekomst Voor vmbo-leerlingen moet dit uiteindelijk leiden tot beheersing op Referentieniveau
2F en voor de havo- en vwo-leerlingen op niveau 3F
Rekenen heeft weliswaar de positie van apart kernvak, maar is in het vo vooral ingebed in andere
vakken In die andere vakken is rekenvaardigheid ondergeschikt aan die specifieke vakkennis,
maar zij fungeert wel als een basisvaardigheid binnen die vakgebieden Over het algemeen gaan
leraren ervan uit dat leerlingen hun rekenkennis en -vaardigheden in de lessen in die andere vakken
kunnen gebruiken Ongeveer de helft van de vmbo-leerlingen en een kwart van de havo- en
vwo-leerlingen hebben echter gedurende hun basisschoolperiode daartoe onvoldoende rekenkennis
en rekenvaardigheden ontwikkeld (Inspectie van het Onderwijs, 2009) Zij kunnen daardoor
niet optimaal profiteren van het onderwijs in de leerroute waarin zij zijn geplaatst Dit betekent dat
zij wel in staat zijn om te leren rekenen, mits hun leraren het (reken)onderwijs afstemmen op wat
zij nodig hebben om weer te kunnen en te durven leren rekenen Leerlingen in vmbo-bbl en vmbokbl
hebben meer tijd nodig om zich die basisstof eigen te maken Leerlingen in havo en vwo hebben
over het algemeen vooral regelmatig herhaling nodig om de basisstof te consolideren
Daarnaast zal in het hele vo systematisch aan verdere ontwikkeling van rekenkennis en -vaardigheden
van alle leerlingen moeten worden gewerkt om hen de Referentieniveaus 2F (vmbo) of 3F
(havo en vwo) te laten bereiken
45
Binnen alle onderwijssectoren en leerroutes zullen er leerlingen zijn met problemen op het gebied
van leren rekenen Bij sommigen zijn die problemen hardnekkig In dit protocol maken wij onderscheid
tussen ernstige rekenproblemen en – bij hardnekkigheid daarvan – dyscalculie (zie hoofdstuk
1) In bijlage A staan achtergronden over (leren) rekenen Hierin geven wij een overzicht van
de daarover in de wetenschap heersende opvattingen
Naarmate de rekenproblemen ernstiger zijn, vraagt dat van de geboden ondersteuning en begeleiding
een steeds zorgvuldigere afstemming op de onderwijsbehoeften van de leerling Zijn de rekenproblemen
ernstig en hardnekkig (dyscalculie), dan is zelfs groepsinstructie voor rekenen niet
meer zinvol
Binnen een onderwijssituatie is de mate waarin een leerling in staat is tot leren in hoge mate afhankelijk
van de condities die leraren creëren Leerlingen die veel moeite hebben met het leren
rekenen, zijn daardoor nog sterker afhankelijk van de aanwezigheid van specifieke condities Voor
hen is een deskundige afstemming nog sterker geboden
De focus in dit protocol ligt met name op ondersteuning en begeleiding van alle leerlingen die binnen
hun eigen leerroute ernstige rekenproblemen ondervinden Het maakt hierbij niet uit of zij
wel of niet een dyscalculieverklaring hebben Zij hebben intensieve en specifieke ondersteuning
en begeleiding nodig Daarnaast zijn er leerlingen die meer in het algemeen extra moeite moeten
doen om zich leerstof eigen te maken Deze leerlingen hebben dus ook ondersteuning en begeleiding
nodig bij het (leren) rekenen Daarom zijn de handvatten die wij aanreiken voor de specifieke
(individuele) ondersteuning bij ernstige rekenproblemen in principe ook van toepassing op alle
rekenzwakke leerlingen