Op het leven - Disk

4- ’08
OndersteBoven
water, gesteente en leven, op de complexiteit
en schoonheid van het systeem aarde.
Nergens klinkt het besef door dat we, wanneer
we het hebben over het milieu en de
aarde, praten over onszelf.”
dingen. Het is oog krijgen voor het fijnzinnige
netwerk van de natuur. Erwin Krol vraagt ook
onze aandacht voor dit netwerk. Toch kiest
Erwin Krol in zijn boek voor een fundamenteel
andere insteek dan Psalm 104.
Erwin Krol en Psalm 104
In zijn recente boek Een warme wereld beschrijft
Erwin Krol dat de mens deel uitmaakt
van hetzelfde systeem als de pissebedden,
vergeet-me-nietjes, bergen, vulkanen, oceaanbekkens,
lagedrukgebieden en aardwarmte.
Deze natuur kun je zien en ervaren. Erwin
Krol vraagt dan ook
een verwonderend oog
te ontwikkelen voor de
uniciteit, complexiteit,
pracht en schoonheid
van het systeem aarde.
Vanuit deze verwondering
kunnen we
dan voor een zorgzamere
omgang met het
systeem aarde kiezen. De schrijver van Psalm
104 bezingt ook de complexe relaties tussen
bomen, dieren, aarde en mensen. Vanaf vers 10
van deze psalm gaat het over bronnen die de
dorst lessen van wilde ezels, over vogels die
een nest bouwen in de boom en daar hun lied
zingen, over de klipdas die schuilt in de rots
en over leeuwen die brullen om prooi. Deze
schets van relaties loopt uit op lofprijzing
(vers 24):
“Hoe veelzijdig is wat U doet, o Heer,
alles hebt u met wijsheid gemaakt:
de aarde is vervuld van uw kunstenaarschap.”
Het zien van het kunstenaarschap van God
is niet zozeer geïmponeerd worden door de
sterrenhemel, de hoge bergen of de eindeloze
zee. Het is vooral oog hebben voor de kleine
Empirie versus geloof
Erwin Krol kiest voor de insteek van de empirie.
Psalm 104 neemt echter niet de empirie
als uitgangspunt, maar het geloof. Was Psalm
104 een lofzang geweest op basis van de empirie
dan zou het een naïeve psalm zijn. Alsof
alle schepselen voor elkaar zorgen en elkaar
het leven mogelijk
maken. Natuurlijk
De schepping ontvouwt zich op weet de psalmist
wel dat de natuur
haar hoogtepunt als een wederzijdse vol is van moord en
doodslag. Hij weet dat
afhankelijkheid van alles wat leeft. het voedsel van de
leeuw een ander dier
was. Hij weet dat het
dier door de leeuw
gedood is en daarbij waarschijnlijk bang was
en veel pijn geleden heeft. De insteek van de
psalmist is echter niet de empirie, maar het
geloof. Daarom bezingt de psalm de natuur
op haar hoogtepunt. De schepping ontvouwt
zich op haar hoogtepunt als een wederzijdse
afhankelijkheid van alles wat leeft. De wateren,
bergen, wilde ezels, steenbokken, klipdassen
en de mens zijn allemaal met elkaar verbonden,
zijn dienstbaar aan elkaar en komen zo
tot hun bestemming. Op dit hoogtepunt zien
we niet de ongetemde kracht van de natuur
of de onderwerping van de natuur door
de mens. Op haar hoogtepunt zien we een
netwerk van zorgzaamheid waarin alles met
elkaar is verbonden. Dit hoogtepunt verwijst
naar God en Zijn Rijk. De psalmist kiest dus
een fundamenteel andere invalshoek dan
Erwin Krol. Vertrekpunt is niet het zien, maar
31