DGD Jaarverslag 2011 - Buitenlandse Zaken - Belgium

EEN LICHT IN DE GRUWEL
Congolese gynaecoloog Denis Mukwege
ontving de Koning Boudewijnprijs
Bukavu, het Panzi-ziekenhuis. Een oord van vrede voor de veel te
talrijke slachtoffers van verkrachtingen in de streek. Ze kunnen
hier terecht voor medische verzorging en psychosociale ondersteuning,
voor hun re-integratie in de maatschappij en zelfs voor
juridische follow-up. Aan het hoofd staat de stichter van het ziekenhuis,
zelf gynaecoloog en eeuwig bestrijder van het geweld
tegen vrouwen: dokter Denis Mukwege. Zijn werk werd bekroond
met de Koning Boudewijnprijs.
Lange tijd was dokter Mukwege de enige gynaecoloog in de regio. “In ‘99
zag ik voor het eerst een vrouw met genitale letsels die ‘iemand’ haar had
toegebracht. Ik begreep er niets van en ze wilde mij toen ook geen verdere
Ik verzorg de
menselijke domheid.
Sinds 1978 wordt de Koning Boudewijnprijs, waaraan een bedrag van 150.000
euro is verbonden, uitgereikt aan pioniers van de sociale vooruitgang in de ontwikkelingslanden.
Naast de financiële steun, is de prijs ook goed voor de zichtbaarheid
en promotie van de laureaten. Bekende laureaten waren onder meer
Ousmane Sy, Paulo Freire en Muhammad Yunus.
© Stephan Vanfl eteren
uitleg geven. Ik was ervan overtuigd dat deze afschuwelijke letsels een
alleenstaand geval betroffen, maar in de daaropvolgende weken nam het
aantal slachtoffers alleen maar toe.” Vandaag horen deze verkrachtingen
tot de dagelijkse realiteit in Oost-Congo. “Deze week werden er 102 vrouwen
verkracht.”
“Wie een vrouw vernietigt, vernietigt een hele maatschappij”, betoogt de dokter.
Dit is een verschrikkelijk ‘oorlogswapen’ in handen van milities die zich schuilhouden
op dit grondgebied rijk aan ertsen. En daarnaast spelen ook andere
factoren: de vroegere opstandelingen die opnieuw in het reguliere leger werden
geïntegreerd, de burgers die worden aangemoedigd door de banalisering van
dit soort daden en de straffeloosheid die heel lang de regel was.
Oorspronkelijk wou dokter Mukwege kinderarts worden. Toen hij als jonge
arts echter vaststelde in welke omstandigheden vrouwen moesten bevallen,
besloot hij gynaecologie te studeren. Hij vestigde zich in Bukavu, waar
hij in 1999 het Panzi-ziekenhuis oprichtte, een gezondheidscentrum dat
hulp zou verlenen bij bevallingen. Al heel snel behandelde dokter Mukwege
er vrouwen die het slachtoffer waren van seksueel geweld. Het ziekenhuis
vervulde een voorbeeldfunctie in het Gebied van de Grote Meren. De voorbije
10 jaar behandelde de gynaecoloog samen met zijn team meer dan
30.000 slachtoffers.
De patiënten krijgen er een allround behandeling. Medische zorgen, maaltijden
en geneesmiddelen zijn er gratis voor patiënten die er erg aan toe
zijn en voor alle slachtoffers van seksueel geweld. Niet alleen fysische
en emotionele letsels krijgen aandacht. In een transitcenter bereiden de
patiënten zich voor op de herintegratie in de maatschappij. Ze worden er
psychologisch opgevolgd en er wordt voor gezorgd dat ze vóór hun vertrek
een inkomen hebben. Een juridische dienst zorgt ondersteuning. Uiteindelijk
komen de slachtoffers er fysisch en moreel bovenop en krijgen ze een
zekere waardigheid terug. ‘Mobiele ziekenhuizen’ zoeken de slachtoffers
op, om zowel de eerste zorgen als juridische raadgevingen te verstrekken.
Tegelijk blijft de dokter onverminderd de gruwel waarvan hij getuige is aanklagen.
Hij lanceert sensibiliseringscampagnes en zet meer personeel in
voor de opvang van slachtoffers. “Jammer genoeg blijft de situatie onveilig.
Het is niet uitzonderlijk dat we bij nieuwe slachtoffers van verkrachting vrouwen
terugzien die we 2 jaar eerder voor dezelfde letsels hebben behandeld.
Ik zou liever anoniem zijn dan wereldwijde erkenning genieten voor een situatie
die de wereld geen halt wil toeroepen”, verklaarde Denis Mukwege op de
receptie na de uitreiking van de prestigieuze Koning Boudewijnprijs.
België was als pionier de aansturende kracht in de strijd tegen seksueel
geweld in DR Congo. Ons land ondersteunt sinds 2004 een gezamenlijk
programma in de strijd tegen seksueel geweld. Momenteel werkt België
mee aan een globale aanpak met medische, psychosociale en juridische
begeleiding en met een re-integratieprogramma voor de slachtoffers
van seksueel geweld, in het kader van het Plan de stabilisation et de
reconstruction in het oosten van Congo (STAREC). België beloofde aan het
Panzi-ziekenhuis een zuurstofeenheid voor het operatiekwartier en een
voor de intensive-careafdeling.
62