Scan 6, december 2003 - UMC Utrecht

S T E L L I N G
Hormonen
voor de hersenen
tekst > Joost van der Gevel, foto > Chris Timmers, MTM
Een tekort aan testosteron tast het
verstand aan door de verhoogde
kans op hart- en vaatziekten
Promovendi leveren bij hun
proefschriften vaak een aantal
stellingen. Klinisch geriater-inopleiding
Majon Muller licht een
van haar stellingen toe.
“
Een lage testosteronspiegel tast de bloedvaten
aan, de vaatwanden worden er dikker van.
In 1996 en 2000 hebben we bij ongeveer tweehonderd
mannen tussen de zeventig en negentig
jaar de vaatwanddikte gemeten. De mannen met
het laagste testosterongehalte hadden een acht
keer dikkere vaatwand dan de andere mannen.
Zo’n dikkere vaatwand vergroot de kans op harten
vaatziekten. Bovendien lijkt die lage testosteronspiegel
samen te hangen met een hoog cholesterol,
een hoge bloeddruk, diabetes en het metabool
syndroom.
Door aderverkalking worden bijvoorbeeld ook de
vaten in je hersenen nauwer. Daardoor vermindert
de doorbloeding en krijgt het hersenweefsel minder
zuurstof. Hierdoor kunnen je hersenfuncties
verminderen. Dat is ook te zien bij patiënten. Ze
Heilzaam testosteron
Het verband met cognitie hebben we onderzocht
bij vierhonderd mannen tussen de veertig en de
tachtig jaar oud. We hebben ze verdeeld in een
groep die hart- en vaatziekten had, een groep met
stijvere en verdikte vaatwanden en een groep zonder
tekenen van hart- en vaatziekten. De eerste en
de tweede groep scoorden slechter op visuele
geheugentesten. Mannen met een grotere kans op
hart- en vaatziekten reageerden bovendien veel
trager. Dit kan overigens ook worden veroorzaakt
door een ongezonde levensstijl, want die heeft ook
invloed op de kans op hart- en vaatziekten. Roken,
te veel drinken en te weinig bewegen maakt je
dom.
Te weinig testosteron heeft bovendien een direct
effect op je geheugen en hersenfuncties. In hersencellen
wordt testosteron omgezet in oestrogeen,
>> Roken, te veel drinken en te weinig bewegen maakt je dom
dat een beschermende
werking heeft tegen
leggen minder snel verbanden en hun geheugen
verslechtert. Ook de ziekte van Alzheimer en andere
vormen van dementie beginnen met het trager
worden van begrip en vermindering van het geheugen.
Zowel het testosteronniveau als risicofactoren
voor hart- en vaatziekten hebben een verband met
dementie.
de ziekte van Alzheimer. Een laag testosterongehalte
betekent dus een minder goede bescherming
tegen deze ziekte. Als je mensen wilt beschermen
tegen geheugenverlies en dementie, moet je dus
niet alleen proberen de kans op hart- en vaatziekten
te verminderen. Je moet ook onderzoeken of je
”
het testosterongehalte op peil kunt houden.