Scan 6, december 2003 - UMC Utrecht

More documents

Recommendations

Info

gedrukt. Daardoor heb je andere informatie. Je ook nadelige effecten hebben op de ontwikke- kijkt ook op een andere manier naar een CFM ling van de hersenen. We moeten dus oppassen dan naar een EEG. Als je twijfels hebt over een voor bijwerkingen op de langere termijn. ‘hapje’ uit een CFM-registratie – een uitslag die Ondanks alle aanwijzingen voor een gunstig zou kunnen wijzen op een epileptische aanval – effect, is het misschien toch níet nodig om die dan kun je daar nu je cursor in zetten en kijken onzichtbare stuipen te behandelen.” Toet zet dit hoe het EEG op dat moment was. Dat geeft gevaar af tegen de nadelen van niet behandelen: extra informatie.” “We geven de kinderen maar heel kort medicij- In alle neonatale centra die meedoen worden de nen, een paar dagen. Iemand die later epilepsie baby’s die voor het onderzoek in aanmerking krijgt, moet die medicijnen wel jarenlang gebrui- komen, gescreend met die nieuwe CFM. De ken.” baby’s met verborgen stuipen worden in twee Inmiddels heeft een arts-onderzoeker in alle cen- groepen verdeeld. In de ene groep worden tra geholpen met het installeren en opstarten alleen uitwendig zichtbare stuipen behandeld, van de digitale CFM, zodat de artsen en verpleeg- zoals in de meeste Nederlandse centra zonder kundigen weten hoe ze er mee om moeten gaan CFM, in de andere groep worden zowel uiterlijk en hoe ze de gegevens moeten interpreteren. ˘˘ naar de behandeling van pasgeborenen met zichtbare als verborgen stuipen behandeld om Dat gebeurt nu in alle centra op dezelfde manier onzichtbare stuipen. In vijf Nederlandse en drie de stuipen zo snel mogelijk de kop in te druk- en de eerste patiënten zijn al gescreend. Het Belgische neonatale centra staat een nieuwe ken. Toet: “De ouders moeten voor dit onder- onderzoek gaat ongeveer twee jaar duren en digitale versie van de CFM, waarmee de opslag, zoek natuurlijk vooraf toestemming geven.” wordt gesponsord door het Nationaal Epilepsie bewerking en vergelijking van de gegevens een Fonds. Mocht tussentijds blijken dat de resultaten stuk eenvoudiger is dan met de oudere appara- Bijwerkingen in een van de twee groepen overduidelijk beter ten. Bovendien is met de digitale CFM ook een “Het onderzoek is nodig om ervoor te zorgen zijn dan in de andere groep, dan wordt het EEG (elektro-encefalogram) te maken. De Vries. dat we de behandeling – waarvan wij denken onderzoek direct gestaakt. De Vries: “Dan is het “Een standaard EEG is heel breed uitgeschreven. dat die goed is – wetenschappelijk kunnen ethisch onverantwoord om door te gaan en moet Op de monitor zie je een registratie per seconde. onderbouwen”, zegt De Vries. “In dieren is aan- voortaan ieder kind op de beste manier worden Op een CFM-registratie is dat EEG sterk in elkaar getoond dat de anti-epileptica die wij gebruiken behandeld.” Promoties GENEESMIDDEL VOOR COPD VERMINDERT ZIEKENHUISOPNAME Het verergeren van chronisch obstructieve longzieken (COPD) en astma heeft verschillende oorzaken, volgens farmaco-epidemioloog Charles Gerrits. Een hele belangrijke, vooral voor astma, is stoppen met het gebruik van inhalatiecorticosteroïden. “Slechts de helft van de patiënten die beginnen met inhalatiecorticosteroïden, blijft ze langer dan zes maanden gebruiken. Slechts één op de vijf gebruikt ze nog na een jaar. Een uiterst ongewenste situatie, omdat het onderliggende ontstekingsproces niet meer wordt aangepakt, wat vooral bij astma van eminent belang is.” Stoppen met inhalatiecorticosteroïden kan daardoor leiden tot een verergering van de ziekte en een versnelde achteruitgang van de longfunctie. Patiënten stoppen eerder met corticosteroïden bij een hogere dosis. “Misschien neemt de bereidheid om deze geneesmiddelen te gebruiken toe, als ze in een lagere dosis worden voorgeschreven”, stelt Gerrits. Patiënten zien lang niet altijd het effect van dit medicijn. Een op de vier patiënten die ook lang werkende bèta2-agonisten gebruiken, stopt na een maand of vijf met de inhalatiecorticosteroïden. Bèta2-agonisten hebben, in tegenstelling tot corticosteroïden, wel een direct merkbaar luchtwegverwijdend effect, waardoor de motivatie van patiënten voor de corticosteroïden afneemt. Maar bèta2-agonisten hebben geen ontstekingsremmende werking waardoor – alweer – Een volledig overzicht van de promoties is te vinden op internet: www.uu.nl onder nieuws en agenda. niet wordt ingegrepen in het ziekteproces. Met als gevolg meer verergeringen, of oplevingen van de ziekte. Naast corticosteroïden lijkt het middel N-acetylcysteine, een slijmoplosser met antioxidatieve werking, het aantal verergeringen van COPD behoorlijk terug te dringen. Het vermindert daardoor de kans op een ziekenhuisopname aanzienlijk. Het middel kan een belangrijke plaats gaan innemen in de behandeling van COPD, omdat er maar weinig geneesmiddelen op de markt zijn die de voor deze ziekte kenmerkende achteruitgang van de longfunctie kunnen vertragen of stoppen. Charles Gerrits – Farmaco-epidemiologische determinanten van exacerbaties van obstructive longziekten SCHEDEL- EN AANGEZICHTSAFWIJKINGEN BEÏNVLOEDEN ONTWIKKELING MINDER DAN GEDACHT Vaak wordt verondersteld dat een afwijkend uiterlijk de ontwikkeling van een kind negatief beïnvloedt. Psycholoog Jolanda Okkerse onderzocht het psychosociaal functioneren van kinderen met schedel- en aangezichtsafwijkingen (CFA). Het grootste deel van de onderzochte kinderen, ongeveer vijfentachtig procent, blijkt zich net zo te ontwikkelen als hun leeftijdgenoten zonder CFA. De overige vijftien procent heeft – mogelijk door een hersenafwijking – verstandelijke beperkingen en bovendien een grote kans op emotionele of gedragsproblemen. Okkerse adviseert daarom de CFA-kinderen met een ontwikkelingsachterstand zo snel mogelijk op te sporen. Allereerst om de ontwikkeling van deze kinderen te bevorderen. Bovendien is het dan mogelijk de ouders te ondersteunen in de opvoeding van deze kinderen, wanneer er emotionele of gedragsproblemen ontstaan. Opvallend is ook dat, hoewel CFA minder voorkomt bij meisjes, meisjes met CFA ernstiger zijn aangedaan en een lagere intelligentie hebben dan jongens met CFA. Jolanda Okkerse – Cognitief functioneren, psychosociale aanpassing en zelfwaardering van kinderen met craniofaciale afwijkingen EPILEPSIECHIRURGIE KAN HET VERBALE GEHEUGEN AANTASTEN Epilepsie is bij een klein deel van de patiënten te verhelpen met een operatie. Operatief wordt dan de bron van de epileptische aanvallen verwijderd. Neuropsycholoog Willem Alpherts toonde aan dat op de lange termijn de intelligentie niet daalt na epilepsiechirurgie. Uit zijn onderzoek blijkt dat de uit de literatuur bekende terugval van het verbale IQ na operaties in de linker temporaalkwab – een belangrijk gebied voor taal – na twee jaar teniet wordt gedaan. Van twee tot zes jaar na operatie stijgt dit IQ weer tot normale waarden. Alpherts onderzocht ook de langetermijneffecten op het verbale geheugen van operatie in de linker temporaalkwab. Hij vond dat patiënten bij wie de epilepsie wordt veroorzaakt door een verschrompeling van de hippocampus, na de operatie vijftien procent lager scoren op een verbale geheugentest. In hoeverre de patiënten daar werkelijk last van hebben is moeilijk aan te geven. De meeste patiënten zijn na de operatie namelijk wel aanvalsvrij. Willem Alpherts – Neuropsychologische aspecten van epilepsiechirurgie l nr 6 december 2003 l 8
De uitvinders van de MRI sleepten dit jaar de Nobelprijs in de wacht. De MRI-scanner is een betrouwbaar en ongevaarlijk diagnostisch hulpmiddel, en niet meer weg te denken uit de ziekenhuizen. Toch klinkt er af en toe een tegengeluid. Steeds sterkere magneten voor gebruik in de operatiekamer zouden gevaarlijk zijn voor chirurgen en laboranten. Volgens fysicus Wilbert Bartels valt dat mee. “ Veiligheid van MRI (magnetic resonance imaging) is een complex probleem. Een MRI scanner gebruikt een statisch magneetveld van zo’n 1,5 tesla, dat is ongeveer 30.000 keer zo sterk als het aardmagnetisch veld. Zulke sterke velden komen alleen voor in onderzoekslaboratoria en in de MRI. Bovendien hebben we er pas twintig jaar ervaring mee, waardoor we de langetermijneffecten nog niet goed kennen. Wereldwijd worden steeds sterkere magneetvelden gebruikt en wordt MRI behalve voor diagnostiek, steeds meer ingezet tijdens operaties. Dan wordt ín of net buiten de scanner geopereerd, waardoor niet alleen de patiënten eenmalig blootstaan aan tekst > Joost van der Gevel, foto > Chris Timmers, MTM Magische magneet blijft veilig de magnetische velden, maar ook de artsen en laboranten. Volgens recent onderzoek zouden hierdoor de snelheid en precisie van handelingen kunnen afnemen. Hoewel de gemeten effecten klein zijn en van voorbijgaande aard, is het belangrijk dit verder te onderzoeken. Want of die effecten ook werkelijk de prestaties van een arts in een MRI-omgeving beïnvloeden, is namelijk nog niet bekend. Sommige mensen rapporteren ook een metaalsmaak in de mond, duizeligheid, misselijkheid en het zien van lichtflitsen bij blootstelling aan een sterk magnetisch veld. Maar ook deze effecten zijn van korte duur en bovendien is niet iedereen daarvoor even gevoelig. Voor blijvende of schadelijke effecten door MRI tot 2 tesla is in de literatuur nog geen bewijs geleverd. Het bekendste gevaar van de MRIscanner schuilt in de aantrekking van gemagnetiseerde objecten. Wereldwijd zijn er tien doden gevallen door MRI. Er is eens een zuurstoffles de scanner ingezogen terwijl er een klein jongetje in lag en een schaar uit de hand van een onoplettende verpleegkundige gerukt. Ook zijn er patiënten overleden door een storing in hun pacemaker of doordat de magneet een ‘vergeten’ aneurysmaclip in hun hoofd lostrok van het bloedvat. De scanner kan ook gehoorschade veroorzaken. Behalve de grote spoel voor het sterke statische magneetveld zitten in de MRI-tunnel drie gradiëntspoelen, voor de positiebepaling van het beeld in het lichaam. Deze magneetveldjes worden snel aan- en uitgezet. Bij iedere stroomstoot gaan die spoelen trillen en dat maakt een enorm kabaal. Hoe sneller die spoelen aan- en uitgaan én hoe groter de stroom, hoe meer kabaal. Arts en patiënt moeten dus altijd hun gehoor beschermen. Maar als je moet werken in een MRI, bemoeilijkt dat de communicatie. Bij de kindercardiologie in een Londens ziekenhuis bijvoorbeeld, opereren ze in de scanner met koptelefoons op en microfoontjes voor hun mond. Door het aan- en uitschakelen van die gradiëntvelden ontstaan er in het lichaam ook stroompjes die zenuwen of spierweefsel elektrisch kunnen stimuleren. Bij een sterke stimulatie kunnen mensen lichtflitsen gaan zien of trekken hun spieren samen. In de 1,5 tesla-scanners die we nu gebruiken gebeurt dat niet, maar maken we ze veel sterker en sneller dan kan dat wel. En stimulatie van de hartspier moet je absoluut voorkomen. De groep van Peter Mansfield, een van de Nobelprijswinnaars, probeert nu die gradiëntspoelen anders te wikkelen, >> Effecten zijn klein en van korte duur waardoor ze minder herrie maken en de kans op perifere zenuwstimulatie kleiner wordt. Om het nucleaire magnetische resonantie-effect op te wekken, sturen we radiogolven het lichaam in. Daardoor kan lokaal het weefsel worden verwarmd. Normaal is die opwarming klein en ongevaarlijk. Maar dit kan gevaarlijk worden als in een MRI-scanner metalen draden worden gebruikt, zoals een voerdraad voor het dotteren of een lange ECG-kabel. Zo’n draad gaat als een antenne werken, waardoor het weefsel om de tip tot meer dan 70 graden Celsius kan worden verwarmd. De algemene opinie is echter, dat je veilig kunt opereren in een MRI-scanner. Al is het onmogelijk om dit te bewijzen. Wel is het is mogelijk aan te tonen dat iets gevaarlijk is, zoals wij deden voor het gebruik van die voerdraad. Je kunt dan voorzorgsmaatregelen nemen door veldsterkte en scansnelheid te limiteren, en door materialen te gebruiken die ongevoelig zijn voor elektromagnetische effecten – zoals kunststoffen, glas of keramiek. Daarop zijn de richtlijnen voor klinisch gebruik van MRI gebaseerd. Veel angst is ook ongegrond: voor veel mensen blijft magnetisme ” toch iets magisch. l nr 6 december 2003 l 9 commentaar opin
Page 1 and 2: 6/03 december NEONATOLOGIE Minder e
Page 3 and 4: kort nieuws Landelijk ALS-centrummi
Page 5 and 6: Endostatine belemmert uitzaaiingen
Page 7: epilepsie met monitor Behandeling v
Page 11 and 12: stemmingsmanipulator achttien en vi
Page 13 and 14: sen en ‘stijven’ de uitersten.
Page 15 and 16: Elke nieuwe rotonde die wordt aange
Page 17 and 18: probleem: geeft de hele alvleesklie
Page 19 and 20: in kraakbeencode gekraakt Gen voor
Page 21 and 22: Varken is ideaal mengvat tekst > Jo
Page 23 and 24: infectie >> Probiotica tegen eczeem

Scan 6, december 2003 - UMC Utrecht

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?