NJB-1510

Recommendations

Info

Wetenschap Digitalisering is geen doel op zich, maar juist een middel, dat samen met bijvoorbeeld het wettelijke kader, de stroomlijning verder faciliteert Organisch aanpassen In alle landen is de wetgeving aangepast op het moment dat dat nodig was, bijvoorbeeld omdat men ergens tegenaan liep wat op dat moment niet goed of eenduidig geregeld bleek. Een eerste stap hierin leek in Engeland en Oostenrijk het verruimen van de interpretatie van wetgeving en procedures. Zo heeft men in Oostenrijk wetgeving ten aanzien van digitale informatie-uitwisseling binnen de gehele publieke dienstverlening zodanig opgesteld dat deze op zowel fysieke als digitale informatiedragers van toepassing is. Meer specifieke procedures en voorzieningen zijn in Estland opgesteld, maar pas nadat men zeker wist dat het gedigitaliseerde ketenproces goed werkte in de praktijk. Op dat moment heeft men specifiek in wetgeving vastgelegd welke soorten informatie digitaal beschikbaar moeten zijn, voor wie en hoe met deze digitale informatie omgegaan dient te worden. Verplicht gebruik door advocaten In dit onderzoek hebben we ons beperkt tot het ketenproces tot en met de rechtbank. Tegelijkertijd kwam uit de interviews naar voren dat ook informatie-uitwisseling met advocaten digitaal plaatsvindt, zowel in Engeland (door beveiligde email), Oostenrijk (via automatisch berichtenverkeer) als Estland (via automatisch berichtenverkeer). De voorzieningen die gebruikt worden voor communicatie met de verdediging besteden veel aandacht aan beveiliging. Om burgers en advocaten te stimuleren gebruik te maken van digitale informatie-uitwisseling zijn in zowel Oostenrijk als Estland de verschuldigde griffierechten bij digitaal werken verlaagd, in beide landen is uiteindelijk ook bij wet vastgelegd dat informatie digitaal uitgewisseld moet worden. Conclusies Een eerste conclusie is dat digitalisering in de onderzochte landen nog matig is ontwikkeld. Voor Nederland levert dit het inzicht op dat digitalisering van de strafrechtketen wellicht niet zoveel achterloopt als wordt verondersteld. Een tweede conclusie is dat er niet één beste wijze van invoering of van organiseren is gevonden en dat digitalisering lang niet altijd planbaar is. Voor Nederland betekent dit dat een structuur gevonden moet worden die past bij de ervaren problematiek en nagestreefde doelstellingen. Op dit moment is al een groot aantal partijen betrokken in een netwerk van verbeter- en digitaliseringsprogramma’s en innovatie-initiatieven. De hier gecreëerde commitment en afspraken moeten worden omgezet naar activiteiten op allerlei niveaus die in overeenstemming zijn met elkaar en met de te realiseren doelen. In de onderzochte landen lag binnen de lange-termijnvisie de focus op het stap voor stap boeken van vooruitgang. Bijvoorbeeld door te starten met het digitaliseren van het ketenproces rondom een type zaak met lage impact, zoals Oostenrijk heeft gedaan voor zaken met een onbekende dader. Op kleine schaal geleerde lessen kunnen zo worden meegenomen in vervolgtrajecten rondom meer omvattende zaak typen. Op basis van de bevindingen van dit onderzoek moet digitalisering vooral onderdeel zijn van een continu verbetertraject dat streeft naar betere afstemming en stroomlijning in een keten van organisaties. Digitalisering is geen doel op zich, maar juist een middel, dat samen met bijvoorbeeld het wettelijke kader, de stroomlijning verder faciliteert. Organisatorische belemmeringen, veelal gegroeid uit gewoonte en historie, bemoeilijken die stroomlijning en dienen doorbroken te worden. Een belangrijke uitdaging blijft daarbij om een balans te vinden tussen enerzijds inhoudelijke zorgvuldigheid en professionele autonomie en anderzijds kosten, procedurele afstemming door de keten en snelheid. 618 NEDERLANDS JURISTENBLAD – 13-03-2015 – AFL. 10
Praktijk 499 Stilzitten loont niet, als de tijd verstrijkt Jaap Baar 1 Ondanks dat op overschrijdingen van de redelijke termijn sinds het arrest van juni 2008 van de Hoge Raad, niet langer de niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie volgt, betekent dit niet dat de verdediging bij een inactief opsporingsapparaat met lege handen staat. Het is echter niet meer zo dat de verdediging zelf ook inactief kan blijven; activiteit is het sleutelwoord. Indien het OM blijft stilzitten, ondanks (aantoonbare) pogingen van de verdediging de zaak in beweging te krijgen, kan dit een rechter tot de conclusie brengen dat de zaak beëindigd dient te worden. In 2008 wees de Hoge Raad een arrest dat het nodige stof deed opwaaien. Uit het arrest volgt dat overschrijdingen van de redelijke termijn niet leiden tot de niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie, ook niet in uitzonderlijke gevallen. 2 Op het arrest was en is veel kritiek. Zo stelt Mevis in zijn noot onder het arrest dat niet-ontvankelijkheid vanwege tijdsoverschrijding reeds was voorbehouden aan zeer uitzonderlijke gevallen. Hij vraagt zich dan ook af waarom de Hoge Raad tot het oordeel komt dat er geen gevallen meer denkbaar zijn waarin de niet-ontvankelijkheid een passende sanctie is. 3 Daarbij volgt ook uit de rechtspraak van feitelijke instanties dat men niet altijd blij is met het arrest van de Hoge Raad. In uitzonderlijke gevallen wordt bij een termijnoverschrijding toch tot de niet-ontvankelijkheid gekomen, door bijkomende omstandigheden aan te nemen. 4 Deze omstandigheden lijken soms een beetje gekunsteld en lijken vooral in de overwegingen te worden betrokken om het arrest van de Hoge Raad te omzeilen. Zo overweegt Rechtbank Amsterdam in een uitspraak waar tot niet-ontvankelijkheid op grond van termijnoverschrijding wordt gekomen dat van belang is dat niet enkel de redelijke termijn is overschreden, maar dat er ook geen enkele goede reden is gegeven voor de langdurige inactiviteit. 5 Daarnaast komt het zelfs nog wel eens voor dat het Openbaar Ministerie zelf om de niet-ontvankelijkheid vraagt, op grond van aanzienlijke termijnoverschrijding. 6 Ook naar aanleiding van de aangepaste regelgeving rond verjaring van strafbare feiten is er de roep tot herziening van de in het arrest geformuleerde uitgangspunten. 7 Menig strafrechtjurist is dan ook nog immer de mening toegedaan dat de Hoge Raad terug dient te komen op het arrest van 17 juni 2008. 8 Daar staat echter tegenover dat het gerechtshof te Amsterdam in een drietal arresten van een en dezelfde datum de door de rechtbank uitgesproken niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie heeft vernietigd met de overweging dat ‘overschrijding van de redelijke termijn – ook wanneer deze aanzienlijk is en ook in jeugdzaken – Auteur ECLI:NL:GHSHE:2013:BZ0191; Rb. Amsterdam 21 november 2013, ECLI:NL:RBAMS:2013:9469; Rb. Amsterdam 19 maart 2013, ECLI:NL:RBAMS:2013:BZ7798; Rb. Gelderland 8 mei 2013, ECLI:NL:RBGEL:2013:BZ9697; Rb. Breda 21 maart 2012, ECLI:NL:RBBRE:2012:BV9618 en Rb. Alkmaar 17 april 2012, NJFS 2012/171. 5. Rb. Amsterdam 5 april 2012, ECLI:NL:RBAMS:2012:BW4337, NJFS 2012/172. 6. Rb. Amsterdam 13 maart 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:1218. 7. N. Vreede, ‘Is de tijd rijp voor terugkeer van de sanctie niet-ontvankelijkverklaring op overschrijding redelijke termijn?’ <strong>NJB</strong> 2013/1545, afl. 26. mijn in jeugdstrafzaken nader beschouwd’, Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, 2013/93, afl. 11; Reacties van Kwakman & Weijers op Jensma, ‘De Uitspraak: Mag het parket langer dan twee jaar wachten met het vervolgen van een minderjarige?’, NRC. NL recht en bestuur, 12 november 2013 (www.nrc.nl/rechtenbestuur/2013/11/12/ de-uitspraak-mag-het-parket-langer-dantwee-jaar-wachten-met-het-vervolgen-vaneen-minderjarige/). 1. Mr. J.L. Baar is advocaat bij Hoogendam Advocaten te Den Haag. De auteur dankt Daan Cornelissen voor zijn input en commentaar op eerdere versies. Noten 2. HR 17 juni 2008, NJ 2008, 358, m.nt. Mevis, r.o. 3.21. 3. HR 17 juni 2008, NJ 2008, 358, m.nt. Mevis. 4. Hof Den Bosch 16 januari 2013, 8. Zie naast de hier al aangehaalde literatuur: H. Anker, ‘Hoge Raad zou moeten terugkomen op zijn jurisprudentie inzake undue delay’, Nieuwsbrief Strafrecht 2013/182, afl. 7; El Hessaini en Taghi, ‘Een onredelijke termijn en dan? Redelijke ter- NEDERLANDS JURISTENBLAD – 13-03-2015 – AFL. 10 619
Page 1 and 2: NEDERLANDS JURISTENBLAD DIGITALISER
Page 3 and 4: P. 610-664 JAARGANG 90 13 MAART 201
Page 5 and 6: Vooraf 497 Opkomst en ondergang van
Page 7 and 8: in het algemeen en al helemaal niet
Page 9 and 10: Aanleiding voor digitalisering Doel
Page 11: Het vertrouwen dat ketenpartners he
Page 15 and 16: © Shutterstock rechtbank tot een e
Page 17 and 18: Door naast het primaire verzoek de
Page 19 and 20: Het bevel gevangenneming van het ge
Page 21 and 22: Opinie 502 Stemmen bij volmacht One
Page 23 and 24: Reactie 503 Ook uit de school klapp
Page 25 and 26: Rechtspraak Aanbevolen citeerwijze:
Page 27 and 28: Rechtspraak plan dat onderdeel is v
Page 29 and 30: Rechtspraak ber 2009 met referente
Page 31 and 32: Rechtspraak 513 17 februari 2015, n
Page 33 and 34: Rechtspraak informatie in te winnen
Page 35 and 36: Tijdschriften 518 Burgerlijk (proce
Page 37 and 38: Tijdschriften gen van koop. Mr. drs
Page 39 and 40: Tijdschriften Bij echtscheiding bli
Page 41 and 42: Tijdschriften arbitragereglement va
Page 43 and 44: Wetgeving Een overzicht van aanhang
Page 45 and 46: Wetgeving dat verschillende regimes
Page 47 and 48: Wetgeving sing in een meerpersoonsc
Page 49 and 50: Wetgeving zorg. Er zal onderzoek wo
Page 51 and 52: Nieuws 536 Nieuwe Aanwijzing kader
Page 53 and 54: Nieuws Strafverminderende factoren
Page 55 and 56: Universitair Nieuws de eigen werkge
Page 57 and 58: Personalia van het arbeidsrecht, wa
Page 59 and 60: Thronus Iustitiae Inspirerende pren

NJB-1510

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?