NECM el-DÃN SA'ÃD b. MUHAMMED el-SA'ÃDÃ'NÄ°N ÅERH ARÃZ el ...
NECM el-DÃN SA'ÃD b. MUHAMMED el-SA'ÃDÃ'NÄ°N ÅERH ARÃZ el ...
NECM el-DÃN SA'ÃD b. MUHAMMED el-SA'ÃDÃ'NÄ°N ÅERH ARÃZ el ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ve isimleri iptal etmiştir 57 . Ancak daha önce de b<strong>el</strong>irttiğimiz gibi bu eserlere fazla<br />
iltifat edilmemiştir<br />
Bunun yanısıra Halîl b. Ahmed’in mûsikî alanında da günümüze kadar<br />
ulaşamayan iki kitap te’lif ettiği kaynaklarda bildirilmektedir 58 . Nitekim İshâk b.<br />
İbrahim <strong>el</strong>-Mevsılî (ö.235/850)’nın, mûsikî üzerine yazmış olduğu eseri övüldüğü<br />
zaman, <strong>el</strong>-Mevsılî’nin, bu konuda Halîl b. Ahmed’in daha başarılı olduğunu<br />
söylediği rivayet edilmektedir 59 . Bu bilgi bize arûz ilminin musıkî ile bağlantılı<br />
olduğunu da göstermektedir 60 .<br />
Kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre Halîl b. Ahmed, arûz ve ona bağlı<br />
olarak kâfiye konusunu aynı eserde <strong>el</strong>e almıştır 61 . Daha sonraki âlimler ise aynı<br />
konuları, birbirine bağlı, fakat ayrı mevzular olarak işlemişlerdir. Örnek; Halîl b.<br />
Ahmed’den sonra g<strong>el</strong>en Kutrub (ö.206/821-822) kâfiye bahsini ayrı bir eserde, 62<br />
<strong>el</strong>-Ahfeş (ö.207/822) ise hem kâfiye 63 hem arûz ilmini ayrı ayrı eserlerde<br />
inc<strong>el</strong>emiştir 64 .Gotthold Weil, bu konular üzerine yazılmış eserleri İbn Keysân<br />
(ö.207/822)’ın T<strong>el</strong>kîb <strong>el</strong>-Kavâfî adlı eseriyle başlatarak daha sonra yazılmış<br />
eserlerin listesini, yazıldıkları yüzyıla göre sıralamıştır 65 . Ancak bu listeye<br />
yukarıda bahsedilen <strong>el</strong>-Ahfeş’in eserlerini ve <strong>el</strong>-Cevherî (ö.400/1009)’nin Kitâb<br />
<strong>el</strong>-Kavâfî 66 ve Arûz <strong>el</strong>-Varaka 67 adlı eserlerini almamıştır. Oysa ki bu eserler arûz<br />
ve kâfiye ilmine dair oldukça kıymetli eserlerdir.<br />
57 <strong>el</strong>-Kıftî, a.g.e., I, 241-242.<br />
58 İbn <strong>el</strong>-Nedîm, a.g.e., s.66; <strong>el</strong>-Hamevî, a.g.e., III, 1271.<br />
59 Zubeydî, a.g.e., s.46.<br />
60 Dervîş, ‘Abd <strong>el</strong>-Allah, Dirâsât fî <strong>el</strong>-Arûz ve <strong>el</strong>-Kâfiye, Kahire 1987, s.8-10; Çetin, “Tatavvur<br />
İlm <strong>el</strong>-'Arûz min <strong>el</strong>-Halil hatte <strong>el</strong>-Cevherî”, s.213.<br />
61 . Çetin, Nihad M, “Arûz”, DİA, İstanbul 1991, III, 427.<br />
62 İbn <strong>el</strong>-Nedîm, a.g.e., s.76.<br />
63 <strong>el</strong>-Ahfeş, Sa‘îd b. Mes‘ade, Kitâb <strong>el</strong>-Kavâfî (Thk. İzzet Hasan), Dımaşk 1970.<br />
64 <strong>el</strong>-Ahfeş, Sa‘îd b. Mes‘ade, Kitâb <strong>el</strong>-Arûz (Thk. Ahmed Muhammed Abd <strong>el</strong>-Dâyim Abd <strong>el</strong>-<br />
Allah), Kahire 1989.<br />
65 Weil, Gotthold, “Arûd”, EI 2 , Leiden 1986, I, 668.<br />
66 <strong>el</strong>-Cevherî, Ebu Nasr İsmâ‘îl b. Hammâd, Kitâb <strong>el</strong>-Kavâfî (Haz: Ken‘an Demirayak),<br />
Erzurum 1995.<br />
67 <strong>el</strong>-Cevherî, Ebu Nasr İsmâ‘îl b. Hammâd, ''Arûz <strong>el</strong>-Varaka (Thk. Muhammed Sadi Çöğenli),<br />
Erzurum 1994.<br />
18
Change language