NECM el-DÎN SA'ÎD b. MUHAMMED el-SA'ÎDÎ'NİN ŞERH ARÛZ el ...

Klâsik nazmın ahengi başlıca iki unsura dayanır. Bu iki unsurdan birincisi,
ritmi sağlayan vezindir. Diğer unsur ise, birinciye göre aralıklarla aynı sesin
tekrarı anlamına gelen kâfiyedir 166 .
Arap edebiyatında şiir, bir manaya delâlet eden kâfiyeli, vezinli bir
sözdür 167 . Had el-Şiir adı verilen başlıca dört unsurdan oluşur. Bunlar lafız, mana,
vezin ve kâfiyedir. Bu dört unsurdan vezin ve kâfiye, nazmın nesirden ayrılmasını
sağlar 168 .
Bu durum bize Arap şiirinde kâfiyenin önemli bir yeri olduğunu
göstermektedir. Ayrıca kâfiye belirli bir ritme sahip olduğu için şiirleri ezberleme
kolaylığı da sağlar. 169
harftir 170 .
C-Kâfiyenin Harfleri:
el-Revî ‏:(الرويّ)‏ Şairin kasidesi bitinceye kadar beyitin sonunda kullandığı
إذا قَل َّ مالُ‏ المرْءِ‏ قَل َّ صَديقُهُ‏
واَوْمَتْ‏ إليه بالعُيُوبِ‏ الأَصَابِعُ‏
Beytin sonundaki العين harfi, revî harfidir 171 .
el-Vasl ( ‏:(الوصل Revî harfinden sonra gelen ve revî harfinin harekesinin
işbaından doğan harf-i med veya harekeli veya harekesiz (hâ) harfidir. Örnek
. 172 harfi gibi الهاء kelimesindeki حومله harfi ve الياء kelimesindekiحوملى
166 Çetin, Nihad M., “Arûz”, DİA, III, 430.
167 Kudâme b. C‘âfer , Ebû el-Ferec, Nakd el-Şi'r (Thk: Kemâl Mustafa), Kâhire 1979, s. 17.
Vezin
ve Kâfiye konusunda bkz: Yılmaz, Nurullah, "Arap Şiirinde Vezin ve Kâfiye", Akademik
Araştırmalar Kış, Erzurum 1996, ss. 192-196.
168 İbn Reşîk, a.g.e., I, 245; Çetin, Nihad M., Eski Arap Şiiri, s.59;
169 Hulûsî, a.g.e., s.220.
170 Ebû el-‘Alâ el-Me'ârrî, Luzûm mâ lâ Yelzem el-Luzûmiyyât (Thk: İbrâhim el-‘Arâbî), Beyrût I,
6; el-Cevherî, Kitâb el-Kavâfî, s. 9.
171 el-Ahfeş, Kitâb el-Kavâfî, s. 10; el-Sâhib b. ‘Abbâd, a.g.e., s. 80.
32