Tekst - Vlaams Parlement

30 Stuk 872 (2010-2011) – Nr. 19
3.3. Samenleving en behoefte jeugdhulp
Wat is goed opvoeden? Deze vraag is moeilijk te beantwoorden. We weten ook niet precies
welke hulpbehoefte onze samenleving precies heeft. In Nederland heeft men proberen na
te gaan welke omvang van hulp er nodig is en hoe een geïndiceerde hulpvraag evolueert
naar een hulpbehoefte. Het is een ingewikkelde en moeilijke studie. Op dit moment hebben
we geen zicht op de hulpbehoefte.
We weten wel dat welzijn en geluk op zich niet maakbaar zijn. Er is wel een aantal voorwaarden
die ertoe kunnen bijdragen dat welzijn en geluk aan bod kunnen komen. De
instroom naar de hulpverlening is een resultante van een verwachtingspatroon: er is een
hulpbehoefte en wij willen geholpen worden, er is de samenleving waar de interventie
vooropstaat en waar men gaat reageren op mistoestanden in het opvoedingsgebeuren.
3.4. Over de instroom op mesoniveau
Uit de voorgestelde cijfers blijkt dat Vlaanderen zich in een mainstream bevindt. We
bevinden ons in de Europese middenmoot voor wat het aanbieden van hulpverlening
betreft. Er zijn heel sterke filters naar de jeugdzorg en naar de bijzondere jeugdzorg. Het
comité voor bijzondere jeugdzorg gaat niet in op 60 percent van de vragen of verwijst die
door. Het parket seponeert 70 percent van de gevallen. Die filter is heel belangrijk. We
stellen ook vast dat steeds meer doorverwijzingen naar de bijzondere jeugdzorg gebeuren
door professionals. Daarnaast heeft de jeugdrechtbank in problematische opvoedingssituaties
een steeds grotere impact op de instroom. Die instroompolitiek is al een tiental jaar
een tendens.
3.5. Sector in permanente spanning
In de jeugdzorg gebeurt geen instroom of indicatiestelling en toewijzing in functie van een
te verwachten vraag. De vraag is meestal heel actueel en stelt zich op het moment dat er
hulp wordt gevraagd.
Elke begeleiding wordt doorverwezen en toegewezen. Het zijn niet de voorzieningen die
bepalen hoe en wanneer jongeren binnenkomen. De vraag wordt gefilterd. Er wordt doorverwezen
en toegewezen. De hulpverlening wordt soms voortijdig beëindigd om plaats te
maken voor een andere hulpvraag. Er zijn soms vertragingsmanoeuvres, zoals uitwijkingen
en afwendingen van de hulpvraag naar een ander systeem of een andere vorm van
hulpverlening. Dit heeft uiteraard een impact op het hele systeem. In de omgang met de
vraag spelen urgentie, crisisbepaling en prioritering een steeds grotere rol.
We stellen vast dat het aanbod langzamer evolueert dan de vraag groeit. We merken tevens
dat er een zekere terughoudendheid is om op vragen in te gaan. Aangezien er soms risico’s
aan zijn verbonden, wordt soms niet besloten om geen hulp te verlenen. Eigenlijk bevindt
de sector zich in een permanent spanningsveld. Er is een aantal mechanismen om met die
spanning om te gaan.
3.6. Evolutie erkende capaciteit binnen de bijzondere jeugdbijstand
Ik wil even de evolutie van de erkende capaciteit van het begin van de jaren 80 tot 2009
bekijken. Het gaat dan om residenties, onthaal- en observatiecentra, dagcentra, begeleid
zelfstandig wonen en thuisbegeleiding. In eerste instantie blijkt de residentiële capaciteit
de voorbije jaren licht gegroeid te zijn. De semiresidentiële en de ambulante vormen zijn
bewust sterk uitgebouwd. De diagnostische, onthaal- en observatiecapaciteit is ook groter
geworden.
De resultante is een toename. Ik heb daarnet echter al verklaard dat het aanbod niet in
de mate van de vraag stijgt. De vraag is de voorbije tien jaar met 60 percent gestegen. Het
V L A A M S P A R L E M E N T