SECUNDAIR ONDERWIJS

TSO – 3e graad – optie Techniek-wetenschappenTV Toegepaste biologie (1e jaar: 3 lestijden/week, 2e jaar: 3 lestijden/week)Hedendaagse opvattingen over evolutie zijn het gevolg van ontwikkelingen in meerdere wetenschappelijkedisciplines, zoals ecologie, populatiegenetica en moleculaire biologie. Vestig vooral de aandacht op het belangvan mutaties, de voortdurende herschikking van genen ten gevolge van geslachtelijke voortplanting ende rol van isolatie bij het ontstaan van nieuwe soorten.Met passende audiovisuele middelen kan men de anatomische verschillen tussen mensapen en mensenbespreken. Bespreek hierbij vooral het verschil in schedelinhoud en de verschillen die te maken hebben metde manier van voortbewegen (kneukelloop t.o.v. bipede gang). Met behulp van videobeelden kunnen ookgelijkenissen en verschillen in gedrag getoond worden.Om de leerlingen actief bij de les te betrekken kan men hen foto’s van schedels laten sorteren. Laat hen bv.eerst twee stapels maken mensapen t.o. mensen. Dat geeft de gelegenheid om de mensachtigen te situeren.Laat hen daarna zelf de schedels van mensachtigen en mensen van meest primitief naar meest modernrangschikken.Ook de evolutie van de bloemplanten wordt uitgebreid behandeld.Nuttige informatie:National Geographic: http://www.nationalgeographic.beDe oorsprong van de mens special nr.1 2003 ISBN 90-76963-53-3.Fossil hominids: www.talkorigins.orgThe human origins program: www.mnh.si.edu/anthro/humanoriginsOp zoek naar Eden: www.sesha.net/eden6. PlantenveredelingSteeds moet men van concrete voorbeelden vertrekken om tot een breder inzicht te komen. Inzichtbijbrengen is hier hoofdzaak en niet het van buiten doen leren van onbegrepen theoretische begrippen.Het is duidelijk dat een direct contact met de realiteit, o.m. via didactische uitstappen, waarnemingen terplaatse, enz. onontbeerlijk is. In geen geval mag het gaan om zgn. ‘lezingen’ en ‘overdracht’ van louterekennis van een aantal veredelingstechnieken.De persoonlijke inbreng van de leerlingen is immershoofdzaak. Die persoonlijke inbreng kan gebeuren door eigen onderzoek, eigen waarnemingen, eigenproeven, eigen ingezameld materiaal, enz.Naast de theoretische kennis dienen hier, zoveel als mogelijk, de praktische vaardigheden aangebracht teworden. Naast het afleggen van bedrijfsbezoeken kan over dit leerplanonderdeel een persoonlijk(individueel) werk opgelegd worden, in het kader van de geïntegreerde proef.7. BiotechnologieIn een onderwijsleergesprek kan men de verschillen tussen eukaryoten en prokaryoten kort herhalen.De aseksuele en de seksuele reproductie van prokaryoten wordt besproken. Ook het belang van plasmidenwordt uitgelegd met behulp van afbeeldingen, foto’s of animaties. De reproductie van bacteriofagen wordtbesproken in functie van de mogelijkheid op deze manier genetisch materiaal over te brengen.Aan de hand van schema’s of animaties wordt uitgelegd hoe natuurlijke genenoverdracht tussen prokaryoteorganismen verloopt. Hier wordt uitgelegd hoe men met behulp van restrictie-enzymen bepaalde genen kanuitknippen.Met een schema beschrijft men hoe tijdens het recombinantieproces, deze uitgeknipte genen, via andereenzymen (de ligasen) ingebouwd worden in bv. een plasmide.Het gebruik en het nut van markeergenen kan aan de hand van een eenvoudig voorbeeld uitgelegd worden.Zo kan men de recombinante bacteriën gemakkelijk selecteren, wanneer men een gen dat resistent maakttegen antibiotica toevoegt als markeergen.Aan de hand van schema’s worden polymerase-kettingreacties (PCR) uitgelegd als methode om vertrekkendvan zeer kleine hoeveelheden DNA aan voldoende onderzoeksmateriaal te komen. Het voorkomen van RestrictionFragment Lenght Polymorphism (RFLP) en Variable Number of Tandem Repeats (VNTR) zorgt ervoor dat ieder individu een uniek, herkenbaar en opspoorbaar genoom heeft. Men kan deze begrippen bijbrengenaan de hand van simulaties (op papier of via PC).