Richtlijn Familiaal Huiselijk Geweld bij kinderen en ... - CBO

de criteria voor een volledige posttraumatische stressstoornis. Het is een psychotherapeutisch modeldat traumagerichte interventies combineert met cognitieve gedragstherapie.TF-CBT is vooral onderzocht met betrekking tot kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt.Er zijn verschillende RCT’s uitgevoerd met TF-CBT voor seksueel misbruikte kinderen, zowel bijpreschoolers als bij basisschoolleerlingen, en bij ‘multiply traumatized children with sexual abuserelatedPTSD’ (Cohen et al., 2004). De resultaten van de verschillende studies tonen dat TF-CBTeffectiever is dan non-directieve speltherapie of een steunende behandeling. RCT’s waarin groeps-TF-CBT wordt toegepast worden momenteel (2008) in de VS uitgevoerd.De Nederlandse Horizon-methode, een geprotocolleerde methode voor groepstherapie aan seksueelmisbruikte kinderen met een parallel (groeps)programma voor hun niet-misbruikende ouders, isgebaseerd op de principes van de TF-CBT. Het programma werd door het NJI als deels effectiefbeoordeeld (zie Huiskes & Plugge, 2004; Lamers-Winkelman, 2000a en b; Lamers-Winkelman &Bicanic, 2000a en b).Er is een Cochrane review gedaan van ‘cognitive-behavioural’ interventies voor seksueel misbruiktekinderen (Macdonald et al., 2006). Deze werd gebaseerd op een meta-analyse op grond van 10onderzoeken bij in totaal 847 kinderen en adolescenten. Hierbij leek CBT een positieve invloed tehebben op de gevolgen van meegemaakt seksueel misbruik, maar de meeste resultaten blekenstatistisch niet significant. Daarom werd gesproken van een potentiële bijdrage van CBT, en denoodzaak van meer en kwalitatief beter onderzoek om over beter bewijs te kunnen beschikken.Geweld tussen partners (domestic violence, partner abuse, interpersonal violence)Er zijn slechts enkele RCT’s gevonden naar interventies bij kinderen die getuige en/of slachtoffer zijngeweest van geweld tussen hun ouders/opvoeders. Twee RCT’s hebben betrekking op individueletherapie (Lieberman et al., 2005, 2006). De Child-Parent Psychotherapy (wekelijkse sessies, moederen kind gezamenlijk, soms apart, met een moeder- en een kindcomponent, gedurende ongeveer eenjaar) van Lieberman richt zich op preschoolers (2-5 jaar) en heeft als belangrijkste doel de kindmoederrelatiete versterken om zo het trauma te verwerken. Er werd bij 6 maanden follow-up eensterkere afname van de CBCL-totaalscore gevonden bij de groep die CPP heeft gevolgd invergelijking met een groep die ‘case management met individuele psychotherapie’ heeft gekregen.Twee andere RCT’s richten zich op langdurige interventies door het aanleren van ‘child managementtechniques’ en het bieden van praktische ondersteuning aan de moeder. Het SUPPORT-programmavoert dit uit door huisbezoeken en richt zich specifiek op kinderen die voldoen aan de diagnose ODDof CD (Jouriles et al., 2001; McDonald et al., 2006). Er werd aan het einde van de interventie geensterkere afname van externaliserend en internaliserend probleemgedrag gevonden, noch een halfjaarlater. Het aantal kinderen in dit onderzoek is erg klein (36 over twee groepen verdeeld).Er zijn twee interventiestudies gevonden naar een psycho-educatief programma voor kinderen (en hunouder) die geweld tussen hun ouders hebben meegemaakt, beide gebaseerd op ‘Kids Club’, waarbij ingeen enkele studie sprake is van RCT (Graham-Bermann & Hughes, 2003; Lamers-Winkelman, 2003,2004). Beide studies laten een afname in probleemgedrag zien tussen voor- en nameting vankinderen die deelnemen aan het programma. Het programma dat Sullivan et al. (2002, 2004)evalueren, lijkt in opbouw op het programma ‘Kids Club’: 9 parallelle moeder- en kindgroepssessies;ook hier ontbreekt een vergelijkingsgroep. Het programma van Sullivan et al. kent diversecomponenten, naast 10 kindgroepssessies. Het is hierdoor niet duidelijk wat het effect is van degroepssessies op de competentie van het kind (no measures of PTSD or behavior problems).In de Horizon-reeks werd een geprotocolleerd therapieprogramma ontwikkeld voor kinderen diegeweld tussen hun ouders hadden meegemaakt. Voorafgaand aan het programma voor de kinderenis er een zes sessies durend programma voor de niet-gewelddadige ouder, gericht op stabilisatie vandie ouder en op het vergroten van hun mogelijkheden om hun kind(eren) te ondersteunen tijdens deRichtlijn familiaal huiselijk geweld 254