Voorstellen tot werkelijkheid - Sjoerd van Tuinen

het feit dat uitsluiting en identiteit altijd samengaan. Het vreemde en hetbekende zijn daarom geen tegengestelden: het bekende, een identiteit,heeft het onbekende nodig om zichzelf te kunnen herkennen. Xenofobieis niemand vreemd. Het bekende en het onbekende, identiteit en nietidentiteit,zijn wat het sociale domein betreft gelijkoorspronkelijk. Nieteen identiteit is primair maar de . Een identiteit kan om die redenook niet onveranderlijk, natuurlijk of essentieel zijn. Zij komt voort uit eenrelationeel spanningsveld. Zodra de krachten in dat spanningsveld zichwijzigen, zal ook het individu zich (moeten) aanpassen.Xenofobie als politieke motivator voor het uitsluiten van groepenkomt voort uit een extreme ontkenning van de non-eenheid (in) of deverdeeldheid (dividu) die individuering mogelijk maakt (Oosterling 1996a:630). Maar niet alleen racisten maken zich er zo makkelijk vanaf. Demoderniteit is immers gebaseerd op het idee dat individuen autonomesubjecten zijn in plaats van functies van deling en mededeling, onderhevigaan krachten die lang niet altijd inzichtelijk zijn.De constatering dat een individu niet meer is dan een effect raakt demoderne maatschappij en haar instituties als geheel. Niet alleen xenofobie,maar ook de representatieve democratie komt erdoor in een ander lichtte staan. Geen van beide doen zij recht aan de relationaliteit die volgensOosterling de opposities waarbinnen deze macropolitieke instellingen enzienswijzen opereren, al bij voorbaat uitschakelen. Zijn these in Radicalemiddelmatigheid dat individuen niet volledig autonoom of onafhankelijkkunnen zijn, ligt daar niet ver vanaf. Wij worden verregaand bepaald doorde media die we gebruiken. Deze middelen nemen ons de maat en brengenons in paradoxale situaties zoals files, drugsverslaving en volledigeafhankelijkheid van olie.InteresseAan deze paradoxen kunnen we aflezen dat onze autonomie niet absoluutis. Onze radicale middelmatigheid, één pool van de gespannen toestandvan de door middelen en omgeving bepaalde mens die is veroorzaaktdoor de moderne neiging onze identiteit als absoluut te beschouwen,houdt daarom geen onvermijdelijk afzweren van alle verantwoordelijkheidvoor onze bestaanswijze in. Het besef dat wij radicaal middelmatig zijn,komt tenslotte voort uit het inzicht dat identiteiten slechts effecten vankrachtenverhoudingen zijn. Deze krachten komen niet primair voort uitonszelf, maar spelen tussen ons in. Zij vinden plaats in het midden enmaken onze omgeving uit, ze vormen ons mi-lieu (Oosterling 2000a: 29).