Voorstellen tot werkelijkheid - Sjoerd van Tuinen

lichaam als arbeidskracht – dit kan ook een cerebrale robot zijn: decomputer – de funktionele bevrijding van de hersenen als arbeidskracht);– voor het systeem van de politieke economie van het teken is demannequin het referentiemodel (het model van het functionele lichaamals productieplaats van het waarde/teken). Er worden geenarbeidskrachten meer geproduceerd, maar betekenismodellen ende seksualiteit zelf als model.Achter de idealiteit van hun doelen (gezondheid, wederopstanding,rationele productiviteit, bevrijde seksualiteit) schuilt dus het lijk, het dier,de (cybernetische) machine en de mannequin als negatieve ideaaltypen vanhet lichaam, waarnaar het lichaam wordt geproduceerd en ingeschrevenin de verschillende systemen. ‘Het merkwaardige is dat het lichaam nietsanders is dan de modellen of de verschillende systemen waarin ze haarhebben gedwongen, maar tegelijkertijd toch iets volledig anders: hun radikalealternatief, de onreduceerbare differentie, die ze negeren. Men kandeze tegenovergestelde mogelijkheid nog lichaam noemen. Maar daarvoor– het lichaam als voorwerp van de symbolische ruil – is er geen model, geencode, geen ideaaltype, geen leidend fantasma, want voor het lichaam alsAnti-Object kan geen systeem bestaan’ (Baudrillard 1976: 177-178).Het door Baudrillard als anti-lichaam benoemde lichaam is één van dethema’s in Radicale middelmatigheid. Hier wordt de verdwijning van hetlichaam in de media gethematiseerd. De lichaamscultus wordt in dit essayin verband gebracht met de (technologische) middelen, de media die onsinformeren en de spanning tussen afhankelijkheid en authentieke of autonomeervaring. Aan de ene kant zijn we geobsedeerd met een beeld van hetnatuurlijke lichaam (de obsessieve aandacht voor gezondheid, veiligheid encomfort) met als paradoxaal effect dat we hierin eigenlijk geen weerstand(willen) ervaren en dus een soort apathische, lichaamloze lichamelijkheidnastreven. Aan de andere kant en tegelijkertijd is er een fascinatie voorextatische en verscheurde lichamen (in porno, kunst, etc.).‘Wanneer mens en media, dat wil zeggen zelfbewustzijn, lichamelijkheid entechnologie integraler verbonden worden, blijkt het geestelijke streven vande verlichting (de bevrijding van het geestelijke leven) zich ook in materieleprocessen af te tekenen. Verlichting houdt dan een paradoxale bevrijdingin, waarvan de paradox in de bodycultuur besloten ligt: met de bevrij-