Voorstellen tot werkelijkheid - Sjoerd van Tuinen

Richard de BrabanderBudo22 – 23Zowel het beoefenen van budo als van filosofie is voor Oosterling niet ietsdat hij ernaast of erbij doet: ‘Voor mij hebben filosofie en kendo nooit veruit elkaar gelegen. Beide zijn uitdrukkingen van een geïntegreerde levensstijl’.Het langdurig beoefenen van budo en filosofie werkt door in allefacetten van het dagelijkse leven. Hoe budo en filosofie doorwerken in hetleven van Oosterling is moeilijk te zeggen. Maar in zijn werk zal hij budofilosofischeachtergronden, begrippen en zenboeddhistische praktijken inbrengen met het denken van met name Foucault, Bataille, Derrida,Lyotard, Deleuze en Barthes. Waar in Door schijn bewogen de metJapan nog wordt gelegd vanuit verwijzingen die de Franse filosofen zelfmaken, daar zal Oosterling in Radicale middelmatigheid het ‘tussen’ mededoordenken met behulp van noties die hij ontleent aan het werk van Japansefilosofen als Ryosuke Ohashi, Keiji Nishitani, Masao Abe en KitaroNishida.In Door schijn bewogen (1996) merkt hij in een excurs ‘Differentiedenkenen Zen’ op dat in het werk van neonietzscheaanse denkers verwezenwordt naar zenteksten en Japanse culturele en artistiek praktijken. Inzennistische praktijken herkennen zij, aldus Oosterling, het door Nietzschevoor zijn tijd gediagnosticeerde radicale nihilisme als levensstijl. Nietzscheprefereert het boeddhisme als een nihilistische levensschouwinginderdaad boven het christendom, maar had weinig tot geen kennis vanpraktijken waarin het zen wordt beoefend. Bataille, Foucault, Barthes enLyotard hebben meer zicht op de Japanse cultuur en kennis van het zenboeddhistischegedachtegoed en gaan wel in op zennistische praktijken.Zo besteedt Bataille in Sur Nietzsche aandacht aan de theeceremonie dieeen ritualisering en esthetisering van de gastvrijheid is en elders legt hijeen verband tussen satori en de innerlijke ervaring. Foucault bezoekt in1978 zelf Japan, al waar hij zich in de Seionji tempel in Uenohara onderwerptaan zazen onderricht van Zenmeester Omori Sogen. Ook schrijft hijover de disciplinerende machtswerkingen in tot de basisprincipesvan het judo, dat hij zelf overigens niet heeft beoefend. Lyotard gaat in ophet Noh-theater en Roland Barthes schrijft Het rijk der tekens, dat vanwegede theoretische terughoudendheid volgens Oosterling getuigt van een‘vlijmscherpe blik op de esthetische grondslag van de Japanse cultuur’.De fascinatie van deze filosofen voor Japan is meer dan een toeristischuitstapje naar het land van de rijzende zon. In de tijd dat zij hundenken ontwikkelen neemt in het westen de belangstelling voor Zenpraktijkenen Japan zienderogen toe. Belangrijker is voor Oosterling dat hetfilosofische gedachtegoed van het differentiedenken in zenpraktijken han-