DE RAMP MET VLUCHT MH17

22 ER IS GEEN DRAAIBOEK VOOR VERDRIET
toegewezen families in te gaan, leggen De Smit en Scholtens uit wat de
belangrijkste taken waren voor de casemanagers die werden betrokken
bij de hulpverlening. ‘De familierechercheurs zijn na een levensdelict over
het algemeen degenen die in het kader van een grootschalig technisch
onderzoek als eerste contact leggen met nabestaanden,’ zegt De Smit.
‘Gewoonlijk melden zij in een zo vroeg mogelijk stadium zaken aan bij
Slachtofferhulp Nederland. Wij nemen dan contact op met de familierechercheurs
en zoeken contactpersonen. Ik bel, zeg wie mij heeft geïnformeerd
en stuur aan op een ontmoeting. Dan hoor ik wel wat passend is.’
‘Wij zijn primair voor de psychosociale, juridische en praktische ondersteuning
van mensen,’ legt Scholtens uit. ‘Er is zoveel te regelen na een ramp
als deze. De huur, inkomensderving, zorg voor kinderen, is er een testament,
is er geld voor de begrafenis of moet de gemeente dat regelen, hoe vertel
je het op school, noem maar op. Wat heeft iemand nodig? Dat is de centrale
vraag in ons proces van hulpverlening. Rust en structuur brengen in tijden
van chaos. Als mensen met hun handen in het haar zitten.’
Janneke de Smit had piketdienst op het moment dat het nieuws over de
ramp met vlucht MH17 doordrong. Het was een prachtige zomerdag, ze zat
in de namiddag in de tuin. De volgende ochtend werden de casemanagers
gebeld door hun teamleider. ‘Er zat iets groots aan te komen, maar we wisten
nog niet welke omvang het zou krijgen.’ Scholtens checkte de agenda
om te kijken hoeveel reguliere zaken er liepen. De Smit werd gevraagd
mee te denken in de externe informatieverstrekking van Slachtofferhulp
Nederland over MH17. ‘Ik dacht meteen: ik ga elke avond een rondje
lopen, anders houd ik het niet vol.’
Maandag 21 juli vond de eerste nabestaandenbijeenkomst plaats in
Nieuwegein. Daar waren vooral vrijwilligers van Slachtofferhulp Nederland
aanwezig voor de ondersteuning. Nabestaanden konden ter plekke een
formulier invullen of zij prijs stelden op contact met de medewerkers van
Slachtofferhulp Nederland. 23 juli was de dag van nationale rouw. In
Eindhoven landden de eerste vliegtuigen met lichamen van de slachtoffers.
Donderdag probeerde Scholtens de nabestaanden die contact wilden te
bereiken. Ondertussen had Slachtofferhulp Nederland het afgeschermde
deel van de website voor nabestaanden online gezet en een lijst met
“verwanten ramp Oekraïne” samengesteld. Het hele weekend zochten
casemanagers door het hele land contact met nabestaanden. Uiteindelijk
waren een kleine dertig casemanagers actief.
Hoewel de reacties van mensen heel verschillend waren, viel het de
medewerkers van Slachtofferhulp Nederland op dat zij met een relatief
zelfredzame groep hadden te maken. ‘Bij veel nabestaanden van levensdelicten
moeten we veel oppakken. Nu troffen we een groep mensen die
veel zelf kon. Het ging vooral om psychische ondersteuning. Luisteren.’