18 magazine Leef!

Oeds Waller Zeper (1840-1915)
Al voor dat Tappenbeck in Noordwijk kwam was er een
Fries in Noordwijk neergestreken die wel brood zag in de
opvang van zieke of zwakke kinderen. Oeds Waller Zeper
(zijn voorouders waren zeepzieders) startte samen met
zijn vrouw Petronella Hulshoff in 1884 de eerste vakantie
inrichting voor kinderen in Noordwijk. Naast een cricketspel
en kegelbaan, konden de kinderen ook gebruik maken
van een schommel en een houten huisje om na het sport
en spel te rusten. Bij slecht weer overnachten zij in de
woning van het echtpaar in Noordwijk Binnen.
Haus Briesen
Freule Emy von Briesen liet in 1900 een villa bouwen aan
de Koningin Astridboulevard en gaf deze de naam ‘Haus
Briesen’. De freule had interesse in religieuze zaken en was
zeer begaan met het lot van de zusters van de orde Franciscanessen
van Heythuysen, die door hun arbeid besmettelijke
ziekten als tuberculose hadden opgelopen. Zij bood in
1921 een tweetal villa’s aan, waaronder Haus Briesen, waar
de besmette patiënten verzorgd konden worden. In 1922
kwamen hier de eerste zieke zusters. Zo ontstond het sanatorium
St, Jozef dat heeft bestaan tot 13 februari 1938. In de
periode 1922-1938 werden 85 zusters voor kortere of langere
tijd in het sanatorium verpleegd. In totaal zijn er ongeveer
12 zusters overleden, voornamelijk aan tuberculose. Onder
hen waren ook leden van het verzorgend personeel die bij
de verzorging van de patiënten een besmetting opliepen.
Villa Northgo, Picképlein
Villa Northgo (architect T. Kuipers, A’dam) werd in 1906
gebouwd in opdracht van huisarts dr. C.R. Hermanides.
Hermanides bewoonde zelf het rechter gedeelte van de
villa, in het linker gedeelte waren o.a. de wachtkamer en
de spreekkamer. Vanaf 1911 werd het middengedeelte
‘Sanatorium Northgo’ genoemd, daar verbleven mensen
die om gezondheidsredenen bij hem verzorgd werden.
Sole Mio
In 1910 werd Sole Mio langs de Rembrandtweg in de zuidduinen
door de architect Jesse gebouwd. Tot 1940 werd het
als hotel gebruikt. Begin 1940 werden de sanitaire voorzieningen
gesloopt om inkwartiering van de Duitsers te voorkomen.
Evenals elders in Nederland was ook in de regio
Leiden het aantal tuberculose patiënten gedurende de oorlog
aanzienlijk toegenomen. Daarom bestond er van eind
1945 tot 1952 grote behoefte aan extra capaciteit voor de
behandeling van tuberculose patiënten. In die jaren deed
Sole Mio dan ook dienst als sanatorium. In februari 1952
werd het gebouw gekocht door het Preventiefonds van de
Leidse Reumatologische Kliniek om daarin een kliniek voor
reumapatiënten te vestigen en na een grondige verbouwing
kon het in januari 1953 in gebruik worden genomen.
De Lighal aan de Duinweg
In 1925 werd door Het Groene Kruis aan de Duinweg, op de
plaats waar in 1955 de Chr. Mulo gebouwd werd, een lighal
voor TBC-patiëntjes geopend. De patiëntjes, waaronder ook
veel Noordwijkse kinderen, lagen van ‘s morgens 09.00 uur
tot ‘s middags 16.00 uur op rieten stoelen met een matras
en dekens. Eten werd gebracht in een pannetje met een
handdoek eromheen geknoopt. Voor diegene die nog op
school zaten, kwam op woensdagmiddag juffrouw Te Winkel
om les te geven. Met Sinterklaas werd er door de vrouw
HEINRICH TAPPENBECK (HIER IN
1903) WAS DE EERSTE DIE OVER DE
GRENS, IN DUITSLAND UITERAARD,
NOORDWIJK ALS KUUROORD
PRESENTEERDE (FOTO COLLECTIE
TAPPENBECK).
IN SOLE MIO AAN DE REMBRANDTWEG WERDEN
VAN 1945 TOT 1952 TUBERCULOSEPATIËNTEN
BEHANDELD. DAARNA UITSLUITEND REUMA-
PATIËNTEN.
DE LIGHAL AAN DE DUINWEG WAAR VELE
TBC-PATIËNTJES AANSTERKTEN.