De open ruimte werken

Voedsel+Land+Schap
18.11.2019
PROGRAMMA VOEDSEL+LAND+SCHAP
VOEDSEL+LAND+SCHAP, EEN PROGRAMMA VAN HET OPEN RUIMTE PLATFORM (ORP)
Dit programma-voorstel Voedsel+Land+Schap vloeit voort uit de werking van het Open Ruimte
Platform en een verkennende studie rond het potentieel van landbouwparken in Europa (Vanempten
et al. 2018). Het Open Ruimte Platform verenigde de voorbije vijf jaar op initiatief van de Vlaamse
Landmaatschappij (VLM), het Departement Omgeving, de Vereniging van de Vlaamse Provincies en de
Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten de expertise en creativiteit van meer dan 35 diverse
actoren en sectoren in Vlaanderen met open ruimte als de gedeelde noemer 1 . Ook de actoren achter
voedsel+land+schap, zijnde de VLM, het Instituut voor Landbouw-, Visserij en Voedselonderzoek
(ILVO), het Departement Landbouw en Visserij, het Departement Omgeving, Labo Ruimte en het Team
Vlaams Bouwmeester maken deel uit van dit platform.
Het Open Ruimte Platform identificeert verbindende thema’s voor de open ruimte over Vlaamse
beleidsdomeinen heen zoals water, klimaat, circulariteit, en dus ook voedsel. Het inspireert beleid,
maar is niet gericht op de uitwerking van een allesomvattend beleidsplan voor de open ruimte. De
grote interesse en ervaringen in het eerste programma ‘Water+Land+Schap’ worden nu meegenomen
in de opzet van andere programma’s zoals dit voorstel voor ‘Voedsel+Land+Schap’. Vanuit een
provinciale rondvraag 2 werd voedselproductie in en rond de stad met stip op de agenda van het
Platform geplaatst. Er werd een werkgroep ‘Voedsel+Land+Schap’ opgericht, die gedurende diverse
overlegmomenten in 2019 dit concreet voorstel voor een ruimtelijk uitvoeringsprogramma
‘Voedsel+Land+Schap’ uitwerkte.
Het Platform heeft via de programmawerking een innovatieve, realisatiegerichte aanpak die zich richt
op het identificeren van gedeelde opgaven en ontwikkelen van gedragen, operationele strategieën
voor die opgaven. De programma-aanpak is een methode om urgenties op grote schaal aan te kunnen
pakken via gebiedsgerichte strategische projecten.
Bestaande en nieuwe coalities worden ondersteund door een netwerk waar ervaren en nieuwe
initiatieven van elkaar kunnen leren. De gerichte ondersteuning vergroot de initiatief- en daadkracht
en versnelt zo de realisaties op het terrein.
VOEDSEL+LAND+SCHAP
Het programma-voorstel Voedsel+Land+Schap baseert zich op het concept van landbouwparken dat
in diverse Europese landen succesvol wordt ingezet om open ruimte te beschermen en kansen voor
stadsnabije landbouw te creëren:
Stedelijke landbouwparken zijn multifunctioneel, hebben tot doel open ruimte te beschermen
door middel van een productieve invulling en innovatieve vormen van samenwerking tussen
landbouwers onderling, en tussen landbouwers en stedelingen. Landbouw is de belangrijkste
beheerder, die wordt versterkt door ecologische, educatieve, sociale, recreatieve en andere
functies die het gebied betekenis geven aan stedelijke en lokale actoren. (p. 12, Stedelijke
landbouwparken in Vlaanderen, 2018)
1
Het Open Ruimte Platform groeide uit van de vier stichtende leden tot een nog steeds groeiende groep van meer dan 35
organisaties, bestaande uit beleids- en terreinexperten van de Vlaamse beleidsdomeinen Omgeving en Landbouw, maar ook
van Welzijn en Volksgezondheid, Economie, Wetenschap en Innovatie, Kanselarij en Bestuur, uit belanghebbende
middenveldorganisaties, uit academische experten en uit vernieuwende lokale coalities.
2
https://www.vlm.be/nl/SiteCollectionDocuments/ORP/20180712-Verslag-%20ORB-tafels_Final.pdf
1
Het programmateam Voedsel+Land+Schap …
Position Paper programmaverkenning Voedsel+Land+Schap, opgesteld door VLM,
ILVO, Dept. Landbouw & Visserij, Dept. Omgeving en BWMSTR
122