De open ruimte werken

Luwte-Oases
13.02.2020
2. PROGRAMMA-VERKENNING LUWTE-OASES
2.1 einiie Lwe-Oae
De kwaliteit van een Luwte-Oase als plek van geborgenheid, afzondering, beschutting, wordt gedefinieerd door twee
parameters:
1. Zintuiglijke aanwezigheid van ​lwe​: een plek waar er zo veel mogelijk stilte, visuele luwte, koelte en
biodiversiteit wordt gemeten. Luwte geeft uiting aan een zeer onzichtbare kwaliteit waar waardering een
centraal vraagstuk vormt. Met andere woorden, luwte-kwaliteiten moeten mr gewaardeerd worden in
bestaande projecten om de nieuwe projecten te inspireren. Die waardering omhelst bestaande kwaliteiten
als de nood aan impulsen voor nieuwe projecten.
2. Ruimtelijke beleving van contrastrijke ​oae​: plekken die, ondanks een tegengestelde context (lawaaierig,
fel beschenen, warm en verhard/verdicht), zintuiglijke kwaliteiten op een relatieve, kwalitatieve manier
kunnen aanbieden en zo beschutting, afzondering en geborgenheid garanderen. Hoe groter de contrasten,
hoe kwalitatiever een oase wordt geacht.
2.2 o an e rogramma
Er bestaat een waaier aan ruimtes die als luwte-oase benoemd kunnen worden, gaande van traditioneel erfgoed met
vaak een sacrale functie of verleden (abdijen, kerken, kerkhoven,...), zorgende functies en semi-publieke instellingen
(rusthuizen, scholen,...) tot groene ruimtes (parken, trage wegen, daktuinen,...) en zelfs nieuwe ontwerpen waar
specifiek aandacht besteed wordt aan luwte.
n lijn met de geest van de Open Ruimte Beweging focussen we met dit programma op Luwte-Oases die:
● Buitenruimtes​ zijn
● ​Groen-blauw​ zijn en op een of andere wijze bijdragen aan biodiversiteits- en klimaatdoelstellingen
(bestrijding hitte-eilandeffect, koolstofopslag, indien verharde ruimtes, aanzetten tot ontharding)
● Gelegen zijn in omgevingen ​waar een transformatie-opgave plaatsvindt​. Dit zijn hoofdzakelijk
woon-werkomgevingen zoals dorpen, steden, randstedelijke gebieden,... Luwte-Oases brengen de
kwaliteiten van open ruimte binnen in steden en dorpen.
Hiermee onderschrijven we dat er ​geen verdichting kan zijn zonder luwte-oases​. Verdichting is enkel een
meerwaarde wanneer er tegelijk ingezet wordt op leefomgevingskwaliteit. Bij de programmatie van functies en de
inrichting van ruimtes moet daarom rekening gehouden worden met de impact op de (mentale) gezondheid van de
toekomstige gebruikers en bewoners. Het programma Luwte-Oases focust daarom op de groene, onbebouwde
ruimtes in het bebouwde weefsel. Enerzijds willen we inzetten op het behouden en opwaarderen van bestaande
luwteplekken. Anderzijds willen we inzetten op het selectief creëren van nieuw luwteplekken en het bouwen aan een
netwerk van luwe plekken en verbindingen. Dit past binnen een evolutie waarbij remediërende maatregelen gericht
op het verminderen van overlast worden aangevuld met maatregelen vanuit een meer holistische houding tegenover
de leefomgeving die als aangenaam wordt ervaren door mensen.
Om tot kwaliteitsvolle luwte-plekken te komen, werden nog ​bijkomende criteria gedefinieerd​:
● Zintuigelijke rust: geluid, koelte, licht, zicht, geur
● Contrast met de omgeving: het is een plek voor verstilling en vertraging
● Geborgenheid: een veilige plek om zich terug te trekken en zich te concentreren.
● Publiek toegankelijk: de plek moet voor alle inwoners toegankelijk zijn
● Buurtgericht: luwte-oases moeten op een gedragen en participatieve manier ontstaan. Het zijn dus geen
state-of-the-art trekpleisters, maar wel dagdagelijkse plekken op wandel- (en fiets)afstand.
Programma-Verkenning Luwte-Oases —
93
Position Paper Programma Luwte-Oases