Handreiking Omgaan met armoede in de jeugdgezondheid
Deze handreiking is bestemd voor professionals in de jeugdgezondheid (geboorte- en jeugdgezondheidszorg) en vormt een drieluik met de handreikingen Omgaan met armoede op scholen en Omgaan met kinderarmoede in het sociaal domein. Dit drieluik biedt professionals in het brede jeugddomein handvatten om een passende rol op zich nemen in het omgaan met kinderarmoede en om daarin goed met elkaar samen te werken.
Deze handreiking is bestemd voor professionals in de jeugdgezondheid (geboorte- en jeugdgezondheidszorg) en vormt een drieluik met de handreikingen Omgaan met armoede op scholen en Omgaan met kinderarmoede in het sociaal domein. Dit drieluik biedt professionals in het brede jeugddomein handvatten om een passende rol op zich nemen in het omgaan met kinderarmoede en om daarin goed met elkaar samen te werken.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Omgaan</strong> <strong>met</strong> <strong>armoe<strong>de</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>jeugdgezondheid</strong><br />
1.1 Opgroeien <strong>in</strong> <strong>armoe<strong>de</strong></strong><br />
Welke k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren en jongeren leven <strong>in</strong> <strong>armoe<strong>de</strong></strong>?<br />
Armoe<strong>de</strong> kan ie<strong>de</strong>reen overkomen, ook gez<strong>in</strong>nen bij wie je het op het eerste gezicht<br />
niet verwacht. In absolute aantallen komt <strong>armoe<strong>de</strong></strong> het meest voor bij k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren<br />
en jongeren <strong>met</strong> werken<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs die we<strong>in</strong>ig uren werken en/of een flexcontract<br />
hebben, of structureel te we<strong>in</strong>ig verdienen <strong>in</strong> sectoren als schoonmaak, horeca en<br />
retail. 7 Verborgen <strong>armoe<strong>de</strong></strong> komt vooral voor bij zelfstandig on<strong>de</strong>rnemers. 8 Armoe<strong>de</strong><br />
komt daarnaast relatief vaker voor bij k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren van alleenstaan<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs 9 of die <strong>de</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlandse taal niet goed machtig zijn, omdat dat niet hun moe<strong>de</strong>rtaal is (bijvoorbeeld<br />
bij vluchtel<strong>in</strong>gen) 10 of omdat zij laaggeletterd zijn. Voor mensen <strong>met</strong> een licht<br />
verstan<strong>de</strong>lijke beperk<strong>in</strong>g 11 kan het lastig zijn om f<strong>in</strong>ancieel zelfredzaam te zijn, brieven<br />
te begrijpen, formulieren <strong>in</strong> te vullen en <strong>in</strong>formatie te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n. 12 Bij jongeren is <strong>de</strong> 18 e<br />
verjaardag en het moment dat zij uit huis gaan kwetsbaar, 13 omdat zij vanaf dat moment<br />
zelf f<strong>in</strong>ancieel verantwoor<strong>de</strong>lijk zijn. Geldzorgen kunnen er bovendien ook<br />
zijn <strong>in</strong> gez<strong>in</strong>nen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> lage <strong>in</strong>komensgrens van 130% van het sociale m<strong>in</strong>imum. 14<br />
Naast gez<strong>in</strong>nen waar <strong>armoe<strong>de</strong></strong> van <strong>de</strong> ene generatie op <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re wordt overgedragen,<br />
zijn er ook gez<strong>in</strong>nen die als gevolg van omstandighe<strong>de</strong>n (ziekte, werkeloosheid,<br />
faillissement, echtscheid<strong>in</strong>g, toeslagenaffaire of pan<strong>de</strong>mie) geldzorgen hebben. De vaste<br />
lasten van <strong>de</strong>ze gez<strong>in</strong>nen passen hierdoor niet meer bij hun opeens gedaal<strong>de</strong> <strong>in</strong>komen en<br />
het is niet altijd mogelijk <strong>de</strong>ze lasten aan te passen.<br />
Gevolgen van opgroeien <strong>in</strong> <strong>armoe<strong>de</strong></strong><br />
Hoewel er gez<strong>in</strong>nen zijn die het lukt om <strong>in</strong> een positieve sfeer <strong>met</strong> we<strong>in</strong>ig geld rond<br />
te komen, vraagt het leven <strong>in</strong> <strong>armoe<strong>de</strong></strong> <strong>in</strong> alle gevallen veel van <strong>de</strong> veerkracht van<br />
k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren en jongeren en hun (aanstaan<strong>de</strong>) ou<strong>de</strong>rs. Armoe<strong>de</strong> kan veel stress <strong>met</strong> zich<br />
meebrengen. Bij ongeboren en jonge k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren kan <strong>armoe<strong>de</strong></strong> bijdragen aan ongezon<strong>de</strong><br />
en chronische Early Life Stress. 15 Dit heeft een negatieve <strong>in</strong>vloed op <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g<br />
van hun bre<strong>in</strong> en lichaam en kan op latere leeftijd lei<strong>de</strong>n tot burn-out, eetstoornissen,<br />
<strong>de</strong>pressie en verslav<strong>in</strong>g. 16 Ou<strong>de</strong>re k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren en jongeren die <strong>in</strong> <strong>armoe<strong>de</strong></strong> opgroeien<br />
geven aan dat zij thuis stress en spann<strong>in</strong>g ervaren door <strong>de</strong> zorgen die zij zelf hebben<br />
over <strong>de</strong> geldproblemen en/of <strong>in</strong>stabiele thuissituatie. 17 Deze zorgen en stress, 18 zetten<br />
11
Change language